Hãy bắt đầu với một điều mà chắc hẳn ai trong chúng ta cũng từng tự hỏi: “Có nên tính toán với gia đình không?” Có thể ai đó lại quên sinh nhật bạn, hoặc bạn lúc nào cũng là người rửa chén.
Cảm giác bất công là chuyện bình thường. Nhưng vì đó là gia đình, ta thường chọn im lặng. Vậy… liệu ta có nên bỏ qua mọi thứ mãi không? Hãy cùng nhìn thẳng vào vấn đề này nhé.
Ban đầu, chúng ta chẳng “tính toán” gì cả. Khi còn nhỏ, ta chia đồ chơi, chia bánh kẹo một cách vô tư. Nhưng khi lớn lên, kỳ vọng nhiều hơn. Ta bắt đầu nhận ra mình luôn là người giúp đỡ, còn ai đó thì chỉ biết nhận. Khi sự mất cân bằng kéo dài, ta để ý — ai cho nhiều hơn, ai hy sinh nhiều hơn, ai lắng nghe nhiều hơn. Những cảm xúc đó không khiến bạn ích kỷ. Nó chỉ cho thấy bạn là con người — có cảm xúc và có nhu cầu được tôn trọng.
Những điều chúng ta “tính” không hẳn là tiền bạc hay việc nhà mà là sự quan tâm, sự công bằng, sự thấu hiểu. Ví dụ: anh chị em được khen vì điều gì đó mà trước đây ta làm tốt hơn, hoặc cha mẹ coi trọng ý kiến của một người hơn người khác. Những chuyện này ta không nói ra, nhưng nó ở lại trong lòng. Và càng dồn nén, nó càng trở nên nặng nề.
Điều quan trọng: để ý đến sự công bằng trong gia đình không phải là vô cảm. Không ai bảo bạn ghi chép từng việc ai làm. Nhưng ranh giới cảm xúc là thứ giúp chúng ta khỏe mạnh hơn. Ví dụ: nếu một người trong nhà luôn vay tiền nhưng không bao giờ trả, việc nói ra không phải là “tính toán” mà là trách nhiệm.
Thỉnh thoảng, chúng ta im lặng vì sợ mâu thuẫn. Nhưng lâu dài, sự ấm ức sẽ rò rỉ ra ngoài qua sự im lặng, phớt lờ, mỉa mai, hoặc thậm chí là dần xa cách. Trớ trêu thay, điều ta nghĩ là “giữ hòa khí” lại chính là thứ có thể phá vỡ mối quan hệ. Đó là lý do giao tiếp rõ ràng rất quan trọng — đặc biệt là với những người chúng ta yêu thương nhất.
Tất nhiên, gia đình không phải là một bản hợp đồng. Chúng ta không cần đếm từng lần cho – nhận. Có ngày ta làm nhiều hơn, có ngày họ làm nhiều hơn. Mục tiêu không phải là sự cân bằng tuyệt đối mà là hiểu nhau. Khi chúng ta nói chuyện thẳng thắn, biết tha thứ và thể hiện những hành động nhỏ của sự quan tâm, ta tạo ra một mối quan hệ không dựa trên bảng điểm.
Vậy bạn đã bao giờ cảm thấy mình “cho quá nhiều” trong gia đình chưa? Hoặc từng nhận ra ai đó âm thầm gánh vác nhiều hơn? Những cảm xúc ấy xứng đáng được lắng nghe. Việc nói ra một cách nhẹ nhàng, tử tế là hoàn toàn ổn. Nói rằng “Mình cũng cần được giúp đỡ” không phải là ích kỷ mà là sự công bằng cho cả bạn và người thân.
Cuối cùng, gia đình luôn là sự pha trộn giữa yêu thương, kiên nhẫn và học cách thấu hiểu nhau. Không ai hoàn hảo, và không phải lúc nào chúng ta cũng đúng. Nhưng nếu chúng ta đối xử với nhau bằng sự tôn trọng và trung thực — không dùng “sổ tính điểm” — thì dần dần sẽ tìm được sự cân bằng thoải mái cho cả hai bên. Và đó mới là kiểu công bằng giúp mọi người cùng trưởng thành.