Chào mừng các tín đồ trà đạo! Hôm nay, chúng ta sẽ cùng khám phá một nét đẹp văn hóa lâu đời – nghệ thuật thưởng trà, một nghi lễ tinh tế mang màu sắc riêng biệt ở từng quốc gia châu Á.

Trà không chỉ đơn thuần là một thức uống, mà còn là chiếc cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, mở ra cánh cửa bước vào thế giới quan, lối sống và triết lý của mỗi nền văn hóa.

Bài viết này sẽ dẫn bạn dạo qua ba quốc gia: Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc – nơi mỗi tách trà đều ẩn chứa một câu chuyện sâu sắc và một phong cách sống đặc trưng.

Hãy cùng bắt đầu hành trình khám phá những truyền thống trà đạo đầy thi vị.

Nhật Bản: hành trình của sự giản dị

Tại Nhật Bản, trà giữ một vị trí trang trọng trong đời sống tinh thần, nơi việc pha và thưởng thức trà đã vượt ra khỏi khái niệm ẩm thực để trở thành một nghệ thuật và nghi lễ. Trà đạo, hay còn gọi là "chanoyu", không chỉ là thời khắc để thưởng thức một tách trà xanh matcha mà còn là dịp để lắng đọng, tĩnh tâm và hòa mình với hiện tại. Có hai hình thức trà đạo phổ biến ở Nhật là "chanoyu" – nghi lễ trang trọng với trà bột và "sencha" – thưởng trà ngâm theo cách giản đơn hơn. Buổi trà đạo thường diễn ra trong trà thất truyền thống được làm từ gỗ hoặc tre, với không gian yên tĩnh dành cho bốn người. Lối đi nhỏ dẫn qua khu vườn xanh mát, điểm xuyết vài phiến đá, một dòng suối róc rách và bụi tre thấp tạo nên bầu không khí thanh tịnh.

Trước khi bước vào trà thất, khách được mời rửa tay và súc miệng để gột bỏ muộn phiền, chuẩn bị tâm thế thanh thản.

Chủ lễ, được gọi là teishu, tiếp đón khách tại khu vườn, sau đó cùng nhau bước vào không gian thưởng trà.

Trà được pha bằng bột matcha và nước nóng, khuấy bằng chổi tre trong một chiếc bát gốm.

Khi mời trà, khách dùng tay trái đỡ bát, tay phải xoay nhẹ để không uống từ phần bát hướng về phía chủ.

Thưởng trà thường đi kèm một miếng bánh ngọt truyền thống, như mochi, để cân bằng vị đắng của trà xanh.

Sau khi uống xong, chiếc bát được xoay lại như ban đầu và đặt nhẹ xuống bàn.

So với chanoyu, hình thức sencha đơn giản và thoải mái hơn, rất được ưa chuộng trong các dịp thưởng trà thường nhật tại Nhật.

Trung Quốc: biểu tượng của tình thân

Tại Trung Hoa, nghệ thuật pha trà – "cha dao" – đã có lịch sử hàng ngàn năm và là biểu trưng cho sự tinh tế trong cách sống. Quy trình pha trà nơi đây là một nghi lễ tôn vinh hương vị thuần khiết của lá trà, được điều chỉnh linh hoạt tùy theo từng loại trà.

Trà thường được pha trong những ấm đất nhỏ, tráng trước bằng nước nóng để làm ấm và làm sạch.

Lá trà được cho vào ấm bằng các dụng cụ gỗ hoặc tre, sau đó rót nước nóng vào với nhiệt độ chính xác để không làm hỏng hương vị.

Khi trà đã ngấm, nước trà được rót ra những chén nhỏ xếp vòng tròn.

Theo truyền thống, mỗi chén chỉ rót đầy một nửa – bởi phần còn lại tượng trưng cho sự thân mật và lời chúc tốt lành.

Trước khi uống, khách được mời hít sâu hương trà, cảm nhận tinh túy trong từng ngụm nhỏ.

Đáp lại, khách sẽ gõ nhẹ ba ngón tay lên mặt bàn như một cách thể hiện lòng cảm kích.

Uống trà theo cách trang trọng là nhấp ba lần – đủ để cảm nhận hết độ sâu và hậu vị của từng loại trà.

Hàn Quốc: trà và hành trình nội tâm

Tại Hàn Quốc, trà giữ một vai trò đặc biệt trong đời sống tinh thần, nhất là trong những khoảnh khắc tĩnh lặng và thiền định. Dù không quá nghi thức như Nhật hay Trung Quốc, trà đạo Hàn Quốc vẫn mang ý nghĩa sâu sắc và được thực hành như một phần của sự kết nối – với chính mình và với người khác.

Nghi lễ uống trà Hàn Quốc có từ hơn một nghìn năm trước, khởi nguồn từ các ngôi chùa Phật giáo, nơi trà là một phần trong thiền định của các nhà sư.

Qua thời gian, trà trở thành biểu tượng cho sự thư thái và thân mật, thường được dùng trong các dịp đặc biệt như sinh nhật, lễ mừng thọ hay lễ hội truyền thống.

Thay vì trà thất truyền thống, Hàn Quốc có các phòng trà hiện đại ở thành thị lẫn nông thôn, nơi mọi người tụ họp để trò chuyện và thưởng trà.

Từ thế kỷ 14 đến đầu thế kỷ 20, trà cũng là nghi lễ không thể thiếu trong cung đình.

Có hai loại hình trà lễ: thường nhật và nghi lễ đặc biệt.

Đáng chú ý là “Trà lễ của Hoàng hậu”, nghi lễ đặc biệt chỉ dành cho nữ giới, trong đó hoàng hậu sẽ tiếp khách thân thiết và chỉ có thái tử – con trai trưởng – được tham dự cùng.

Trải nghiệm văn hóa trà truyền thống

Nếu bạn là người yêu thích văn hóa phương Đông, ba quốc gia này sẽ là điểm đến lý tưởng để trải nghiệm tinh thần trà đạo. Tại Nhật Bản, bạn có thể tham gia nghi thức "chanoyu" hoặc "sencha" để cảm nhận sự tĩnh tại, học cách pha trà đúng điệu và trân trọng khoảnh khắc hiện tại. Tại Trung Quốc, nghệ thuật trà là lời mời gọi gắn kết cộng đồng, nơi mỗi buổi thưởng trà là dịp sẻ chia và tôn vinh sự gắn bó. Còn tại Hàn Quốc, thưởng trà là hành trình tìm lại sự bình yên trong tâm hồn, nơi trà và lời trò chuyện cùng nhau chữa lành những lo toan thường nhật.

Dù là nghi lễ truyền thống hay một tách trà đơn giản bên cửa sổ, mỗi trải nghiệm đều mang đến cái nhìn sâu sắc về tinh thần và văn hóa sống của con người Á Đông – nơi mà trà không chỉ để uống, mà để cảm, để hiểu và để kết nối.