Ngày thứ bảy, Sarah đứng trong bếp, tay cầm một chai xà phòng rửa tay đã vơi một nửa. Cô tự hỏi: "Mình có thể mua cái này không? Có được tính không?". Đó là một khoảnh khắc nhỏ, nhưng đầy ý nghĩa. Điều bắt đầu chỉ là thử thách "không mua gì cả" đơn giản đã trở thành một sự suy ngẫm sâu sắc về những thói quen tự động của cô.
Đó chính là những gì diễn ra trong thử nghiệm 30 ngày này. Bắt đầu bằng việc bỏ thói quen mua sắm—nhưng cuối cùng lại hé lộ cách chúng ta đối phó, cách chúng ta chi tiêu, và những gì chúng ta thực sự cần để cảm thấy hài lòng. Vậy hãy cùng tìm hiểu lý do tại sao thử thách này hiệu quả, những gì bạn sẽ phải đối mặt trong suốt quá trình, và cách sử dụng nó để thiết lập lại thói quen của bạn mãi mãi.
Thử thách "không mua gì" thực sự là gì?
Thoạt nhìn, nó rất đơn giản: không mua bất cứ thứ gì không thiết yếu trong 30 ngày.
Được phép mua thực phẩm, thuốc men, hóa đơn và những nhu cầu thiết yếu.
Mọi thứ khác—đồ ăn vặt, quần áo, sách vở, đồ dùng, thậm chí cả những món đồ "tự thưởng"—đều bị cấm.
Nhưng điều làm nên sức mạnh của nó không chỉ nằm ở những gì bạn ngừng mua. Mà còn ở khoảng dừng mà nó tạo ra. Khi không còn lựa chọn làm tê liệt, tự thưởng hoặc đánh lạc hướng bản thân bằng việc mua sắm, bạn sẽ bắt đầu nhận ra những gì ẩn sau thói quen chi tiêu của mình.
Tại sao phong trào này lại đang được ưa chuộng hiện nay?
Phong trào "Không mua gì cả" đã trở nên phổ biến trong một thế giới tràn ngập quảng cáo, giảm giá chớp nhoáng và giao hàng trong ngày. Một báo cáo từ Bankrate (2023) cho thấy 74% thế hệ Z và thế hệ Millennials thừa nhận đã mua sắm bốc đồng vì hối tiếc - thường là mua sắm trực tuyến và đôi khi là mua sắm theo cảm xúc.
Thử thách này mang đến một sự khởi đầu mới, đặc biệt dành cho những người cảm thấy:
• Quá tải vì sự lộn xộn
• Căng thẳng vì chi phí tăng cao
• Mắc kẹt trong vòng luẩn quẩn "tự thưởng" bản thân
• Tách biệt khỏi những điều thực sự mang lại niềm vui
Như chuyên gia trị liệu tài chính Amanda Clayman đã lưu ý, "Khi bạn loại bỏ hành vi chi tiêu tự động, bạn sẽ tạo không gian để hiểu được động lực cảm xúc đằng sau nó."
Bạn có thể khám phá (và đối mặt) điều gì?
Thử thách này không chỉ gói gọn trong giỏ hàng. Nó giúp bạn nhận thức được lý do đằng sau những lần mua sắm. Nhiều người tham gia cho biết họ nhận thấy:
1. Những yếu tố kích hoạt cảm xúc: Mua sắm vì buồn chán, căng thẳng hoặc cô đơn
2. Chi tiêu tự động: Những lần mua sắm thường xuyên mà họ hiếm khi để ý (như mua thêm hàng tuần hoặc quà tặng giao hàng)
3. Áp lực xã hội: Cảm thấy “không ổn” khi không tham gia các buổi đi chơi nhóm hoặc tặng quà
4. Sự dư dả mà họ đã có: Những món đồ bị bỏ quên trong kho, quần áo chưa đụng đến, sách chưa đọc
Không phải lúc nào cũng dễ dàng—nhưng chính sự khó chịu đó là nơi sự thay đổi bắt đầu.
Làm thế nào để thực hiện thử thách (mà không bỏ cuộc)?
Đây không phải là việc không chuẩn bị. Dưới đây là cách xây dựng một cấu trúc giúp bạn kiên trì thực hiện:
1. Xác định rõ ràng danh sách "có" và "không" của bạn.
Điều gì được coi là thiết yếu? Điều gì không? Hãy viết ra để bạn không phải mặc cả giữa chừng.
2. Tạo một "nhật ký danh sách mong muốn".
Thay vì mua sắm, hãy liệt kê những gì bạn muốn mua và cảm giác của bạn tại thời điểm đó. Sau 30 ngày, bạn sẽ thấy các khuôn mẫu - và thường thì, bạn thậm chí sẽ không còn muốn mua hầu hết những thứ đó nữa.
3. Thay thế vòng lặp thói quen.
Xác định những khoảnh khắc bạn thường mua sắm và thay thế chúng bằng thứ khác:
• Thèm quần áo mới? Thay đổi phong cách trang phục đã lâu không mặc.
• Chán online? Đi dạo, gọi điện cho ai đó, dọn dẹp ngăn kéo.
• Cảm thấy chán nản? Viết nhật ký. Tắm rửa. Pha trà.
4. Sử dụng cộng đồng để giải trình.
Tham gia cùng bạn bè, đăng tiến độ trực tuyến hoặc tham gia các nhóm Facebook "Không mua gì" để duy trì động lực và được hỗ trợ.
Lợi ích bất ngờ: Không chỉ là tiền bạc
Đúng vậy, bạn có thể sẽ tiết kiệm được tiền. Thực tế, nhiều người cho biết họ đã tiết kiệm được hàng trăm đô la mà không hề nhận ra mình thường mua sắm những thứ nhỏ nhặt như thế nào.
Nhưng quan trọng hơn, bạn có thể sẽ đạt được:
• Nhận thức rõ ràng hơn về cách bạn đối phó với cảm xúc
• Hài lòng hơn khi sử dụng những gì bạn đã có
• Nhịp điệu chậm rãi hơn, có chủ đích hơn trong cuộc sống hàng ngày
• Biết ơn những niềm vui nhỏ bé—như hoàn thành một việc gì đó thay vì mua thêm
Nên làm gì khi 30 ngày kết thúc?
Mục tiêu không phải là không bao giờ mua sắm nữa. Mà là mua sắm một cách rõ ràng.
Sau 30 ngày, hãy suy ngẫm:
• Bạn nhớ nhất điều gì?
• Bạn không hề nhớ điều gì?
• Bạn muốn duy trì những thói quen mới nào?
Một số người đặt ra những quy tắc mới cho tương lai:
• Quy tắc 24 giờ trước bất kỳ giao dịch mua sắm mới nào
• Hệ thống "một vào, một ra"
• Những ngày "không chi tiêu" mỗi tuần hoặc mỗi tháng
Vấn đề là: giờ đây bạn đã hiểu rõ hơn về phong cách chi tiêu của mình—và bạn đã trở lại làm chủ.
Bạn có muốn thử không?
Bạn nghĩ điều gì sẽ xảy ra nếu bạn tạm dừng tất cả các hoạt động mua sắm không cần thiết trong một tháng? Bạn sẽ học được gì về bản thân? Điều gì có thể thay đổi trong ngôi nhà, ví tiền hay cảm xúc của bạn?
Chỉ 30 ngày thôi—nhưng những hiểu biết có thể kéo dài lâu hơn nhiều.
Bạn có đủ tò mò để thử không?
