Nhạc kịch không chỉ là những vở diễn đầy giai điệu hấp dẫn, mà còn là những cỗ máy kể chuyện. Khi được thực hiện đúng cách, mỗi lời bài hát, giai điệu và nhịp điệu đều phục vụ cho mục đích kể chuyện.
Dù trên sân khấu Broadway hay trong phim ảnh, nhạc kịch tạo nên một thế giới nơi cảm xúc được khuếch đại qua âm thanh và cốt truyện được truyền tải qua bài hát. Nhưng chính xác thì thể loại này kết hợp âm nhạc với kể chuyện một cách liền mạch như thế nào?
Hãy cùng phân tích và khám phá cách nhạc kịch sử dụng âm nhạc không chỉ để đệm cho câu chuyện mà còn để kể câu chuyện.
Bài hát "Tôi muốn": Khởi động câu chuyện
Hầu hết các vở nhạc kịch hay đều bắt đầu bằng một bài hát thể hiện mong muốn của nhân vật chính. Những bài hát này thường được gọi là "Tôi muốn"—bởi vì chúng thể hiện chính xác những gì nhân vật muốn, thiết lập hướng đi cảm xúc và cốt truyện của vở kịch.
Ví dụ như "Part of Your World" trong Nàng Tiên Cá hay "The Wizard and I" trong Wicked. Những bài hát này không chỉ giải thích động lực—mà còn lôi cuốn khán giả vào thế giới của nhân vật. Âm nhạc tạo thêm sự khẩn thiết và chiều sâu mà lời thoại thông thường hiếm khi đạt được.
Đó là một lối tắt kể chuyện với sức nặng cảm xúc.
Âm nhạc như một cuộc đối thoại cảm xúc
Trong sân khấu truyền thống, các nhân vật nói để giao tiếp. Trong nhạc kịch, họ thường hát khi lời nói không đủ. Sự thay đổi này báo hiệu một điều gì đó sâu sắc hơn đang diễn ra—tình yêu, xung đột, hy vọng, đau khổ. Cảm xúc dâng trào chính là lý do cho sự chuyển đổi từ lời nói sang bài hát.
Lấy Les Misérables làm ví dụ. Thay vì chỉ tranh cãi, các nhân vật hát xuyên suốt những cuộc đối đầu của họ. Trong "Confrontation", những tư tưởng đối lập của Jean Valjean và Javert va chạm nhau qua âm nhạc. Màn song ca của họ truyền tải sự mãnh liệt, niềm tin và sự hỗn loạn nội tâm theo cách mà một cảnh thông thường có thể không làm được.
Khi các nhân vật hát, chúng ta nghe thấy tiếng trái tim họ nói trực tiếp.
Chủ đề và mô típ âm nhạc
Các vở nhạc kịch thường sử dụng các mô típ âm nhạc—giai điệu hoặc cụm từ lặp đi lặp lại—để biểu thị ý tưởng, mối quan hệ hoặc cảm xúc. Những mô típ này đóng vai trò như những yếu tố kích hoạt ký ức cho khán giả. Khi bạn nghe thấy một chủ đề quen thuộc xuất hiện trở lại sau đó trong vở diễn, nó mang theo sức nặng cảm xúc.
Ví dụ, trong vở Hamilton, câu hát "Tôi không bỏ lỡ cơ hội của mình" trở thành một chủ đề lặp đi lặp lại. Mỗi lần nó xuất hiện trở lại, nó lại gợi cho chúng ta nhớ về tham vọng của Hamilton và cái giá phải trả cho những lựa chọn của anh ta. Trong vở Bóng ma trong nhà hát, mô típ bàn phím kỳ lạ báo hiệu sự nguy hiểm, đam mê hoặc nỗi ám ảnh.
Những kỹ thuật này không chỉ giúp âm nhạc trở nên hay hơn mà còn giúp nó mang một ý nghĩa nào đó.
Vũ đạo và dàn dựng là công cụ kể chuyện
Trong nhạc kịch, kể chuyện không chỉ bằng lời nói hay giọng nói mà còn bằng hành động. Vũ đạo và dàn dựng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy cốt truyện hoặc đào sâu nhân vật.
Trong West Side Story, sự căng thẳng giữa các nhóm đối thủ được truyền tải thông qua các trận đấu vũ đạo. Trong Vua Sư Tử, dàn dựng công phu biến những khoảnh khắc đơn giản thành những ẩn dụ trực quan. Ngay cả những chuyển cảnh giữa các cảnh cũng có thể được xử lý bằng âm nhạc, tạo nên một dòng chảy liền mạch giúp câu chuyện tiếp diễn.
Khi vũ đạo, dàn dựng và âm nhạc ăn khớp với nhau, chúng biến những điểm cốt truyện thành những khoảnh khắc sân khấu khó quên.
Những bản nhạc hòa tấu: Tiếng nói của đám đông
Trong khi các bản nhạc đơn ca cho phép chúng ta tiếp cận những suy nghĩ cá nhân, thì các bản nhạc hòa tấu cho chúng ta thấy thế giới của chính vở nhạc kịch. Những bài hát này cung cấp bối cảnh, tâm trạng và những yếu tố quan trọng từ một góc nhìn rộng hơn.
Trong Rent, "Seasons of Love" phản ánh về thời gian, mất mát và tình yêu. Nó không chỉ nói về một nhân vật mà là về toàn thể cộng đồng. Trong Les Misérables, "Do You Hear the People Sing?" trở thành một lời kêu gọi đoàn kết, lên tiếng cho hy vọng tập thể.
Các tiết mục của dàn nhạc tạo nên sự cân bằng cảm xúc và thường đóng vai trò là điểm tựa chủ đề cho câu chuyện.
Tại sao thứ tự bài hát lại quan trọng
Cấu trúc của một vở nhạc kịch cũng được cân nhắc kỹ lưỡng như chính âm nhạc. Các bài hát phải xuất hiện đúng thời điểm trong mạch truyện để tạo nên tác động trọn vẹn. Một bản ballad không đúng lúc có thể làm chậm nhịp độ. Một đoạn nhạc cao trào có thể giáng một cú đấm mạnh vào tim - nếu nền tảng đã được đặt ra.
Những vở nhạc kịch hay nhất định hình các bài hát của họ như những bước đệm cảm xúc. Những bài hát đầu mở màn, các tiết mục giữa chương trình phát triển, và những bài hát cuối giải quyết hoặc bùng nổ. Nhịp điệu của âm nhạc phản ánh nhịp điệu của cốt truyện, biến mỗi nốt nhạc thành một phần của hành trình lớn hơn.
Giải tỏa cảm xúc qua màn kết
Màn kết của một vở nhạc kịch không chỉ là hồi kết của vở diễn mà còn là phần thưởng cảm xúc. Dù là chiến thắng, bi thương hay ngọt ngào, màn kết đều khép lại những mạch cảm xúc của câu chuyện thông qua âm nhạc.
Lấy ví dụ như Dear Evan Hansen. "You Will Be Found" trở lại trong màn cuối, khép lại câu chuyện và khẳng định lại chủ đề về sự kết nối. Trong The Sound of Music, "Climb Ev'ry Mountain" khép lại câu chuyện bằng cả hành động thực tế lẫn biểu tượng hướng đến một tương lai tốt đẹp hơn.
Màn kết luôn được khán giả yêu thích bởi vì chúng giải tỏa căng thẳng - cả về mặt âm nhạc lẫn nội dung câu chuyện.
Suy nghĩ kết thúc: Âm nhạc chính là thông điệp
Nhạc kịch là một hình thức kể chuyện hiếm hoi, nơi cảm xúc chính là ngôn ngữ. Khi một nhân vật cất tiếng hát, họ không phá vỡ quy tắc - họ đang tuân theo chúng. Mỗi giai điệu đều được hé lộ, mỗi lời ca đều được phát triển, và mỗi điệp khúc đều xây dựng mối liên kết giữa khán giả và câu chuyện.
Vậy nên lần tới khi xem nhạc kịch, hãy lắng nghe sâu hơn một chút. Hãy tự hỏi: Âm nhạc nói với tôi điều gì mà lời bài hát không nói được? Bạn có thể thấy câu chuyện diễn ra theo cách bạn không ngờ tới.
Đoạn nhạc nào khiến bạn ấn tượng nhất—và tại sao?
