Chúng ta đều đã từng thấy nấm mọc ven đường mòn hoặc trong vườn nhà. Một số loại trông rất ngon và hấp dẫn, đặc biệt nếu chúng ta thích nấu ăn hoặc đi bộ đường dài. Nhưng vấn đề là: không phải loại nấm nào cũng an toàn, và việc nhầm lẫn nấm độc với nấm ăn được có thể dẫn đến những rủi ro nghiêm trọng cho sức khỏe—hoặc tệ hơn.
Vậy nên hôm nay, chúng ta hãy cùng tìm hiểu cách phân biệt nấm độc và nấm không độc. Dù bạn đang lên kế hoạch đi bộ trong rừng hay chỉ tò mò, đây đều là một kỹ năng đáng học hỏi.
Có phải tất cả nấm dại đều nguy hiểm không?
Không phải tất cả, nhưng nhiều loại nấm dại đều nguy hiểm. Một số loại có thể ăn được và rất ngon, chẳng hạn như nấm mỡ vàng (chanterelle) và nấm thông (porcini), nhưng một số loại khác - như nấm mũ tử thần (death cap) và nấm thiên thần hủy diệt (destruction angels) - có thể gây tử vong ngay cả với lượng nhỏ. Điều gì còn đáng sợ hơn? Nấm độc thường trông rất giống với nấm an toàn.
Đó là lý do tại sao nguyên tắc số một khi săn nấm là: nếu không chắc chắn 100%, chúng ta không nên ăn.
Dấu hiệu chính của nấm độc
Hãy cùng xem xét một vài dấu hiệu cảnh báo có thể giúp chúng ta tránh xa những loại nấm nguy hiểm. Những dấu hiệu này không hoàn toàn chính xác, nhưng chúng có thể giúp chúng ta cảnh giác:
1. Mang nấm trắng và dấu vết bào tử nấm trắng
Nhiều loại nấm độc, chẳng hạn như nấm mũ tử thần, có mang nấm trắng bên dưới mũ. Để kiểm tra dấu vết bào tử nấm, chúng ta có thể đặt mũ nấm lên giấy qua đêm và quan sát màu sắc của bào tử. Nếu chúng có màu trắng, hãy hết sức cẩn thận.
2. Gốc củ hành hoặc có vòng bao quanh thân
Một số loại nấm độc có phần gốc phình to dưới lòng đất hoặc có "vòng cổ" bao quanh thân. Những đặc điểm này thường thấy ở các loài nguy hiểm như họ Amanita.
3. Màu sắc rực rỡ hoặc mùi hôi thối
Tuy không phải lúc nào cũng vậy, một số loại nấm độc có mũ nấm sáng bóng, sặc sỡ hoặc có mùi khó chịu. Tuy nhiên, đừng chỉ dựa vào vẻ ngoài - một số loại nấm độc trông hoàn toàn vô hại.
4. Vết thâm tím hoặc đổi màu nhanh chóng
Nếu phần thịt nấm nhanh chóng chuyển sang màu xanh hoặc đen khi chạm vào, đó có thể là một dấu hiệu cảnh báo. Một số loài nấm có những đặc điểm này được biết là có hại.
Những loại nấm độc thường gặp cần tránh
Hãy cùng tìm hiểu một số loại nấm chúng ta tuyệt đối nên tránh:
• Nấm mũ tử thần (Amanita phalloides): Màu xanh nhạt hoặc trắng, thường bị nhầm lẫn với loại nấm ăn được. Nấm này chứa độc tố gây hại cho gan.
• Nấm thiên thần hủy diệt (Amanita virosa): Màu trắng tinh khiết và độc chết người. Nấm này dễ bị nhầm lẫn với các loại nấm ăn được như nấm phồng.
• Nấm Morel giả (Gyromitra species): Trông nhăn nheo và kỳ lạ—một số loại cực kỳ độc, đặc biệt là khi nấu chưa chín.
• Nấm mũ báo (Amanita pantherina): Giống nấm ăn được nhưng gây ra các tác dụng thần kinh nghiêm trọng (mê sảng, co giật).
Mẹo chọn nấm an toàn cho người mới bắt đầu
Nếu bạn chưa quen với việc nhận biết nấm, đây là một số thói quen tốt bạn nên duy trì:
• Đi cùng hướng dẫn viên. Tham gia nhóm hái nấm địa phương hoặc đi cùng người am hiểu khu vực.
• Sử dụng hướng dẫn thực địa đáng tin cậy. Có rất nhiều sách và ứng dụng tuyệt vời so sánh các loài nấm độc và nấm ăn được.
• Tìm hiểu một vài loại nấm an toàn trước. Bắt đầu với những loại nấm dễ nhận biết như nấm morel hoặc nấm puffball, và nghiên cứu những loại nấm trông giống nấm độc.
• Đừng tin vào những lời đồn đại. Một số câu nói cổ xưa—như "nếu động vật ăn được, thì an toàn"—hoàn toàn không đáng tin cậy.
Cần làm gì nếu nghi ngờ bị ngộ độc
Nếu ai đó ăn phải nấm dại và bắt đầu cảm thấy khó chịu, điều quan trọng là phải hành động nhanh chóng. Đừng đợi các triệu chứng qua đi. Hãy đến thẳng bệnh viện và nếu có thể, hãy mang theo một miếng nấm để xác định. Các triệu chứng có thể mất hàng giờ mới xuất hiện nhưng vẫn có thể đe dọa tính mạng.
Phòng bệnh hơn chữa bệnh
Mặc dù khám phá thiên nhiên và tìm kiếm nấm hoang dã có thể rất thú vị và bổ ích, nhưng chúng ta không bao giờ nên liều lĩnh. Ngộ độc nấm là một tai nạn nghiêm trọng, và không có chỗ cho sự phỏng đoán. Ngay cả những người hái nấm giàu kinh nghiệm đôi khi cũng có thể bị lừa, vì vậy chúng ta nên luôn cảnh giác.
Bạn đã bao giờ hái nấm chưa, hoặc bạn đang nghĩ đến việc thử chưa? Bạn có tự tin mình có thể phát hiện ra một loại nấm nguy hiểm trong tự nhiên không? Hãy cùng trò chuyện về điều đó - câu chuyện của bạn cũng có thể giúp ai đó được an toàn!
