Kẹo ngọt thường được cha mẹ, người chăm sóc và thậm chí cả ông bà dùng làm phần thưởng để mang lại nụ cười cho trẻ hoặc ăn mừng một chiến thắng nhỏ.

Chắc hẳn ai cũng từng thấy khuôn mặt trẻ rạng rỡ khi nhận được một món quà ngọt ngào có thể là một thanh sô cô la để khuyến khích bé tập đi vệ sinh, hoặc một gói bánh quy để giữ bé bận rộn.

Nhưng liệu việc nuông chiều con bằng đồ ngọt có thực sự là một ý tưởng hay, hay thói quen này đang âm thầm gây hại cho sức khỏe của trẻ? Trong bài viết này, các bác sĩ nhi khoa Dr. Edward Gaydos và Dr. Svetlana Pomeranets sẽ phân tích lý do tại sao đường lại là một mối lo ngại lớn trong chế độ ăn của trẻ nhỏ, đồng thời cung cấp những lời khuyên hữu ích giúp cha mẹ cân bằng giữa việc thưởng thức món ngọt và duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh.

Lượng đường khuyến nghị cho trẻ

Đường đóng vai trò quan trọng trong chế độ ăn của nhiều trẻ nhỏ, nhưng điều quan trọng là phải biết bao nhiêu là quá nhiều. Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), trẻ từ 2 đến 18 tuổi không nên tiêu thụ quá 25 gram (khoảng 6 muỗng cà phê) đường bổ sung mỗi ngày. Đối với trẻ dưới 2 tuổi, các chuyên gia khuyến cáo nên tránh hoàn toàn đường, vì cơ thể của bé vẫn đang trong quá trình phát triển.

Vấn đề của việc tiêu thụ quá nhiều đường là nó có thể dẫn đến hàng loạt vấn đề sức khỏe, bao gồm béo phì, huyết áp cao và tiểu đường loại 2. Những tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ ngay lập tức mà còn làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim khi trưởng thành. Hơn nữa, nếu ăn quá nhiều đường, trẻ có thể bỏ lỡ các thực phẩm lành mạnh hơn như trái cây, rau củ và ngũ cốc nguyên hạt – những nguồn dinh dưỡng thiết yếu cho sự phát triển toàn diện.

Hiểu về lượng đường trong thực phẩm

Nhiều bậc cha mẹ không nhận ra rằng lượng đường trong khẩu phần ăn của trẻ có thể tăng lên rất nhanh. Chẳng hạn, một bát ngũ cốc, một thanh bánh trái cây hoặc hai chiếc bánh quy có thể chứa tới 12 gram đường (tương đương khoảng 2,5 muỗng cà phê). Nếu trẻ uống một chai nước thể thao 567gam, lượng đường có thể lên đến 30-35 gam – vượt xa giới hạn khuyến nghị trong một ngày!

Dr. Pomeranets khuyên cha mẹ nên đọc kỹ nhãn thực phẩm và kiểm tra hàm lượng đường trong danh sách thành phần. Đường bổ sung luôn được liệt kê rõ ràng trên bao bì, nhưng cần lưu ý những tên gọi khác của đường như siro ngô có hàm lượng fructose cao, dextrose hay nước ép trái cây cô đặc.

Có nên cho trẻ ăn đồ ngọt không?

Dù không nên để trẻ ăn đồ ngọt mỗi ngày, nhưng một chút vào những dịp đặc biệt cũng không phải là điều quá tệ. Dr. Pomeranets khuyến nghị rằng đồ ngọt nên được giới hạn trong những khoảnh khắc quan trọng và với khẩu phần hợp lý. Thay vì biến đường thành một phần thường xuyên trong chế độ ăn uống, cha mẹ nên ưu tiên các thực phẩm giàu dinh dưỡng trong mỗi bữa ăn.

Dr. Gaydos bổ sung rằng ăn uống không chỉ là để cung cấp năng lượng mà còn là một trải nghiệm thú vị. Bữa cơm gia đình là cơ hội để kết nối mà không bị gián đoạn bởi TV hay điện thoại. Trẻ em có khả năng tự điều chỉnh cơn đói và lựa chọn thực phẩm theo bản năng, nhưng người lớn vẫn cần hướng dẫn và giúp trẻ xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh từ sớm.

Điều gì xảy ra khi trẻ ăn quá nhiều đường?

Tiêu thụ đường quá mức có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe, trong đó béo phì là hệ quả phổ biến nhất. Béo phì làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường loại 2, huyết áp cao và nhiều bệnh lý nghiêm trọng khác về lâu dài.

Ngoài ra, dù có nhiều tranh cãi về việc đường có liên quan đến tăng động hay không, các bằng chứng khoa học vẫn chưa đưa ra kết luận rõ ràng. Một số nghiên cứu gợi ý rằng đường có thể ảnh hưởng đến tâm trạng của trẻ, nhưng chưa có bằng chứng chắc chắn về mối liên hệ giữa đường và rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD).

Dù có hay không có ảnh hưởng ngay lập tức, việc tiêu thụ quá nhiều đường trong thời gian dài vẫn có thể gây hại, làm tăng nguy cơ béo phì và các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng sau này.

Cách giảm lượng đường trong khẩu phần của trẻ

Có nhiều cách giúp cha mẹ cắt giảm đường trong chế độ ăn của trẻ mà vẫn giữ được sự ngon miệng. Ví dụ, thay vì mua đồ ăn vặt đóng gói, cha mẹ có thể chuẩn bị những món ăn nhẹ lành mạnh tại nhà, như trái cây tươi hoặc thanh granola tự làm. Ngoài ra, thay thế nước ngọt và nước ép có đường bằng nước lọc hoặc sữa cũng là cách đơn giản nhưng hiệu quả để giảm lượng đường nạp vào cơ thể.

Một yếu tố quan trọng khác là trao đổi với các thành viên trong gia đình, đặc biệt là ông bà, về các lựa chọn thay thế lành mạnh hơn. Dr. Pomeranets gợi ý rằng thay vì kem, bánh quy hay ngũ cốc có đường, người lớn có thể tặng trẻ các món như trái cây sấy khô, hỗn hợp hạt dinh dưỡng hoặc trái cây tươi.

Xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh

Trẻ em học hỏi bằng cách quan sát những người xung quanh, vì vậy cha mẹ chính là tấm gương quan trọng nhất. Dr. Pomeranets nhấn mạnh rằng việc lựa chọn thực phẩm lành mạnh nên là hoạt động chung của cả gia đình. Khi trẻ thường xuyên thấy cha mẹ ăn rau củ, trái cây và các thực phẩm bổ dưỡng, chúng sẽ có xu hướng bắt chước và hình thành thói quen tốt.

Tóm lại

Giảm lượng đường trong chế độ ăn của trẻ không phải là điều dễ dàng, nhưng lại vô cùng cần thiết cho sức khỏe lâu dài của bé. Hạn chế đồ ngọt và tập trung vào các thực phẩm toàn phần, giàu dinh dưỡng không chỉ giúp phòng tránh béo phì và các bệnh lý khác mà còn giúp trẻ hiểu được tầm quan trọng của một chế độ ăn cân bằng.

Sau cùng, món quà tuyệt vời nhất mà cha mẹ có thể dành cho con chính là một nền tảng sức khỏe vững chắc – điều sẽ đồng hành cùng bé suốt cả cuộc đời.