Bạn đã bao giờ xem một màn rượt đuổi trong Fast & Furious và tự hỏi: “Ngoài đời có ai sống sót nổi không?” Không chỉ nổi tiếng với những cảnh xe cộ cháy nổ mãn nhãn, loạt phim này còn thường bị cho là “phi logic ở mức hoạt hình”.
Thế nhưng, không phải màn mạo hiểm nào cũng hoàn toàn hoang đường. Một chuyên gia vật lý thậm chí còn khen một phân cảnh là chuẩn xác đến kinh ngạc — trong khi chê một cảnh khác là gần như bất khả thi.
Fast & Furious khởi đầu với những màn đua xe đường phố tương đối thực tế, rồi dần tiến hóa thành chuỗi phiêu lưu toàn cầu với cảnh xe bay qua tòa nhà, kéo két sắt, thậm chí… lao ra cả ngoài không gian. Sự thay đổi này khiến khán giả quen nghĩ rằng mọi thứ trong phim đều phớt lờ quy luật tự nhiên để phục vụ giải trí.
Nhưng khi nhà vật lý Diandra Leslie-Pelecky phân tích nhiều phân cảnh quan trọng, bà phát hiện điều thú vị: có cảnh cực kỳ phi thực tế, nhưng cũng có cảnh hoàn toàn phù hợp với kiến thức vật lý phổ thông.
Kết luận gây ngạc nhiên nhất đến từ phần thứ bảy. Giữa hàng loạt khoảnh khắc “điên rồ” — xe thả dù, nhảy xuyên cửa kính có một cảnh với Brian O’Conner trên chiếc xe buýt rơi tự do lại được chuyên gia chấm gần như tuyệt đối về mức độ chân thực.
Trong cảnh này, nhóm nhân vật đang trong một cuộc rượt đuổi trên núi. Một chiếc xe buýt chiến thuật trượt khỏi mép vực, nghiêng dần rồi bắt đầu rơi. Brian bị kẹt bên ngoài chiếc xe khi nó trượt xuống và buộc phải chạy dọc thân xe để thoát.
Khi xe buýt nghiêng và lao xuống, Brian chạy “ngược chiều rơi” trên bề mặt của nó, cố gắng tiến đến phần đuôi xe — lúc đó vẫn còn cao hơn mép vực. Đến giây cuối cùng, anh nhảy khỏi xe và chộp lấy phần đuôi xe của Letty khi cô trượt ngang qua, thoát chết trong tích tắc.
Trên phim trông có vẻ không tưởng, nhưng ý tưởng vật lý phía sau lại hợp lý. Xe buýt đang trượt và xoay, Brian chạy theo hướng ngược lại so với chuyển động của xe và cả hai vẫn chia sẻ cùng một vận tốc tổng thể so với mặt đất cho đến khi anh nhảy. Nó giống như bạn chạy ngược lên một thang cuốn đang đi xuống — chỉ là phiên bản cực kỳ nguy hiểm của nó.
Leslie-Pelecky chỉ ra rằng cảnh này minh họa rất rõ các định luật của Newton. Khi xe của Letty phanh gấp ngay sau khi Brian chộp vào đuôi xe, cơ thể anh vẫn tiếp tục chuyển động về phía trước do quán tính, khiến anh văng xoay quanh điểm bám. Đây là phản ứng hoàn toàn đúng với dự đoán của vật lý.
Cảnh quay vẫn đòi hỏi thời điểm chuẩn xác, sức mạnh tay phi thường và phản xạ cực nhanh, nhưng không hề phá vỡ các nguyên tắc cơ học. Vì vậy, chuyên gia đánh giá màn chạy và cú bắt xe buýt này đạt mức “khả thi 100%” — điều hiếm thấy trong loạt phim Fast & Furious.
Nếu phần thứ bảy mang lại điểm cộng về tính thực tế, thì phần thứ sáu lại có phân cảnh đi theo hướng hoàn toàn ngược lại. Đoạn đường băng huyền thoại nơi cả nhóm chiến đấu với một máy bay vận tải khổng lồ khi nó đang chạy đà — tuy được yêu thích nhưng cũng trở thành chủ đề của vô số lời chế giễu.
Trong cảnh này, nhiều chiếc xe chạy song song với máy bay khi nó tăng tốc; các nhân vật đánh nhau, xe móc vào máy bay, máy bay vật lộn để cất cánh… Tất cả kéo dài rất lâu, xen giữa nhiều góc quay, nhưng dường như mọi thứ vẫn diễn ra trên một đường băng “vô tận”.
Khi Leslie-Pelecky phân tích tốc độ, thời lượng cảnh quay và độ dài đường băng thực tế, kết luận hiện lên rất rõ: dù cho xe và máy bay chạy với vận tốc tiêu chuẩn, quãng đường mà cảnh phim ngầm thể hiện dài đến mức phi lý — vượt xa bất kỳ đường băng thật nào.
Để dễ hình dung, ngay cả những đường băng dài nhất thế giới cũng chưa vượt quá 6 km. Trong khi đó, phân cảnh này đòi hỏi một đường băng dài gấp nhiều lần con số đó mới đủ cho toàn bộ chuỗi hành động. Thêm vào đó là cảnh Dom lái xe phóng ra khỏi máy bay đang rơi đúng thời điểm — hoàn toàn vượt ngoài giới hạn vật lý.
Vì vậy, phân cảnh này bị chấm điểm cực thấp về tính thực tế, và theo chuyên gia, nó đẩy “niềm tin của khán giả” đến mức tối đa. Nó tạo hiệu ứng hoành tráng, nhưng chắc chắn không thể tồn tại trong thực tế hàng không.
Điều quan trọng là Leslie-Pelecky không hề yêu cầu phim hành động phải giống như một tài liệu khoa học. Bà thừa nhận rằng “quy luật vật lý trong điện ảnh” luôn được uốn nắn để phục vụ cảm xúc và sự phấn khích của người xem.
Điều thú vị là loạt phim lại kết hợp cả hai phong cách. Có những cảnh được dàn dựng dựa trên nguyên lý vật lý thật, tạo cảm giác chân thực và thót tim. Nhưng cũng có những cảnh ưu tiên hoàn toàn tính giải trí, sẵn sàng hy sinh logic để đổi lấy sự mãn nhãn.
Đối với khán giả, phân biệt được hai dạng này đôi khi khiến trải nghiệm xem phim càng thú vị hơn. Biết rằng có cảnh thực sự có thể xảy ra khiến nó thêm ấn tượng; còn hiểu vì sao một cảnh phi lý lại khiến ta trân trọng sự sáng tạo của ê-kíp hơn.
Cuối cùng, Fast & Furious chưa bao giờ là bài giảng vật lý nhưng đôi lúc nó lại gần với khoa học hơn chúng ta tưởng. Vậy theo bạn, stunt nào trong series khiến bạn bất ngờ vì “đúng vật lý”, và khoảnh khắc nào dù phi lý vẫn khiến bạn mê mẩn mỗi lần xem lại?