Khi xem một bộ phim, bạn có thể bị cuốn hút bởi cốt truyện, nhân vật, hay diễn xuất của các diễn viên. Nhưng bạn đã bao giờ dừng lại để suy ngẫm về sức mạnh vô hình gắn kết toàn bộ câu chuyện chưa?

Câu trả lời nằm trong tay đạo diễn.

Bằng cách sử dụng khéo léo kỹ thuật quay phim, bố cục và kỹ thuật kể chuyện bằng hình ảnh, các đạo diễn tạo nên một trải nghiệm điện ảnh dẫn dắt cảm xúc và giúp chúng ta hiểu sâu hơn về câu chuyện.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá cách các đạo diễn sử dụng bộ công cụ độc đáo của họ - khung hình, chuyển động máy quay, ánh sáng và màu sắc - để tạo ra những câu chuyện hấp dẫn và truyền tải những chủ đề phức tạp đến khán giả.

Khung hình và bố cục: Sức mạnh của góc nhìn

Khung hình là một trong những công cụ mạnh mẽ nhất mà đạo diễn sử dụng để dẫn dắt cảm nhận của khán giả về một cảnh phim. Vấn đề không chỉ nằm ở nội dung được thể hiện, mà còn ở cách thể hiện. Cách một cảnh quay được lên khung có thể gợi lên nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau—từ sự thân mật đến cô lập, từ sự mạnh mẽ đến sự tổn thương.

Ví dụ, việc sử dụng kinh điển cảnh quay "cận cảnh" thường được dùng để nắm bắt trạng thái cảm xúc của nhân vật. Cảnh quay cận cảnh khuôn mặt của diễn viên cho phép khán giả thấy được những sắc thái tinh tế trong biểu cảm của họ, nuôi dưỡng một kết nối cảm xúc sâu sắc.

Ngược lại, cảnh quay toàn cảnh hoặc toàn cảnh có thể truyền tải sự cô lập, khoảng cách hoặc sự tầm thường của một nhân vật trong bối cảnh rộng lớn hơn.

Chuyển động máy quay: Tạo ra sự căng thẳng cảm xúc

Chuyển động máy quay đóng vai trò như nhịp đập cảm xúc của một bộ phim. Nó có thể tạo ra sự căng thẳng, khơi gợi sự mong đợi hoặc làm nổi bật hành động trong một cảnh phim. Một chuyển động máy quay đúng lúc có thể nâng tầm một khoảnh khắc, khiến nó trở nên khó quên.

Máy quay di chuyển cùng các nhân vật, dường như thường xuyên theo chân họ khi họ khám phá khoảng trống đáng sợ xung quanh. Cảnh quay chậm tạo cảm giác không thể tránh khỏi, như thể có điều gì đó đáng ngại đang ẩn núp ngoài tầm nhìn, sẵn sàng tấn công.

Ngược lại, máy quay cầm tay, thường được sử dụng trong các cảnh hành động hoặc khoảnh khắc cảm xúc dâng trào, tạo ra cảm giác hỗn loạn hoặc tức thời. Chuyển động rung lắc mô phỏng sự bất ổn hoặc căng thẳng trong trạng thái nội tâm của nhân vật.

Ánh sáng: Thiết lập tâm trạng

Ánh sáng thường là người hùng thầm lặng trong kể chuyện bằng hình ảnh, nhưng nó đóng vai trò then chốt trong việc truyền tải tâm trạng và tông điệu của một bộ phim. Đạo diễn có thể sử dụng ánh sáng không chỉ để chiếu sáng cảnh quay mà còn để kiểm soát bầu không khí và làm sâu sắc thêm sự phức tạp về mặt tâm lý của câu chuyện.

Ánh sáng tương phản cao, hay "chiaroscuro", là một kỹ thuật được sử dụng trong các bộ phim mà bóng tối cũng quan trọng như chính ánh sáng, định hình cách chúng ta diễn giải động cơ và cảm xúc của nhân vật, và ngược lại, ánh sáng dịu nhẹ thường được sử dụng để truyền tải sự ấm áp, vẻ đẹp và sự gần gũi.

Màu sắc: Biểu tượng và tác động cảm xúc

Màu sắc là một công cụ đắc lực khác trong kỹ năng của đạo diễn, có khả năng tinh tế định hình nhận thức của người xem về một cảnh phim. Màu sắc không chỉ lấp đầy màn hình; nó còn tác động đến tiềm thức, thêm vào những tầng ý nghĩa có thể ảnh hưởng đến tông màu cảm xúc của câu chuyện.

Màu đỏ là một màu sắc lặp lại, xuất hiện trong những cảnh quan trọng, nơi các sự kiện siêu nhiên xảy ra, báo hiệu cho khán giả rằng có điều gì đó không ổn. Ngược lại, tông màu xanh lam và xám trầm thống trị phần còn lại của bộ phim mang lại cảm giác lạnh lẽo, u ám, phản ánh trạng thái cảm xúc của nhân vật chính.

Sự bão hòa màu sắc làm tăng thêm sự khám phá của bộ phim về nỗi buồn chán ở vùng ngoại ô và khao khát điều gì đó hơn thế nữa. Bằng cách khai thác những liên tưởng tâm lý của chúng ta với màu sắc, đạo diễn có thể tinh tế củng cố chủ đề hoặc tâm trạng mà không cần phải nói rõ ràng.

Vai trò của biên tập và nhịp độ

Mặc dù không hoàn toàn là một phần của các công cụ kể chuyện "hình ảnh", biên tập và nhịp độ là một phần không thể thiếu trong cách đạo diễn định hình nhịp điệu và tông màu của bộ phim. Độ dài của một cảnh quay, sự chuyển tiếp giữa các cảnh và tốc độ diễn biến của câu chuyện có thể ảnh hưởng đến sự gắn kết cảm xúc của người xem.

Những cảnh quay chậm có thể tạo ra sự căng thẳng hoặc cho phép khán giả nán lại ở những khoảnh khắc quan trọng, trong khi những cảnh quay nhanh và nhịp độ nhanh có thể tăng cường hành động, sự cấp bách hoặc sự bối rối. Việc sử dụng các cảnh quay khớp, dựng phim và biên tập phi tuyến tính cũng có thể truyền tải sự thay đổi chủ đề, xây dựng sự phức tạp của câu chuyện và phản ánh trạng thái tâm lý của nhân vật. Những chuyển tiếp liền mạch nhấn mạnh quy mô to lớn của thời gian và quỹ đạo phát triển không ngừng của con người.

Kỹ năng kể chuyện bằng hình ảnh của đạo diễn

Trọng tâm của mỗi bộ phim tuyệt vời chính là khả năng kể chuyện bằng hình ảnh của đạo diễn. Dù là thông qua việc lên khung hình cho một cảnh quay duy nhất, chuyển động của máy quay, hay sự điều chỉnh ánh sáng và màu sắc một cách tỉ mỉ, đạo diễn đều sử dụng những yếu tố này để truyền tải trực tiếp cảm xúc và tiềm thức của khán giả. Khi được kết hợp với nhau, những kỹ thuật này sẽ tạo nên một câu chuyện không chỉ được kể mà còn được cảm nhận.

Bằng cách nắm vững nghệ thuật kể chuyện bằng hình ảnh, đạo diễn biến bộ phim thành những trải nghiệm nhập vai. Đó là một hình thức giao tiếp tinh tế nhưng mạnh mẽ, giúp nâng tầm câu chuyện, làm sâu sắc thêm tác động cảm xúc và cuối cùng để lại ấn tượng sâu sắc cho người xem.

Lần tới khi xem phim, hãy chú ý đến cách sử dụng những kỹ thuật này - bạn sẽ bắt đầu nhận thấy rằng mỗi cảnh quay, mỗi khung hình đều được trau chuốt tỉ mỉ để kể câu chuyện theo cách mà ngôn từ không thể làm được.