Trong vài thập kỷ gần đây, khoa học nhận thức đã phát triển nhanh chóng, và các nhà khoa học đã khám phá được nhiều điều hơn về bộ não của con người.

Nhiều quan niệm truyền thống về cách học dường như không còn phù hợp với cách mà bộ não thật sự hoạt động.

Dưới đây là 5 phương pháp học tập hiệu quả cao được trích từ cuốn How to Learn, tất cả đều đi ngược lại với những ý tưởng thông thường, nhưng lại phù hợp hơn với cơ chế hoạt động tự nhiên của não bộ.

1. Làm bài kiểm tra trước, học sau

Làm bài kiểm tra trước rồi mới bắt đầu học có thể giúp tăng hiệu quả học tập lên đáng kể. Nguyên tắc đằng sau phương pháp này được gọi là “nguyên tắc của độ khó cần thiết”. Khi đoán trước rồi mới học, não bộ sẽ phải hoạt động ở mức độ khó hơn, giúp kiến thức được khắc sâu hơn nhiều so với việc chỉ học ngay từ đầu. Bằng cách kích hoạt não bộ trước, khiến nó tập trung hơn vào những nội dung sắp học, chúng ta sẽ học hiệu quả hơn trong giai đoạn tiếp theo.

2. Khôi phục bối cảnh giúp khôi phục trí nhớ

Những gì bạn học trong lớp sẽ dễ nhớ hơn khi bạn quay lại chính căn phòng học đó. Các thí nghiệm đã chứng minh rằng trí nhớ của con người gắn liền với môi trường xung quanh. Não bộ liên kết kiến thức với các giác quan như thính giác, thị giác. Một cảm giác quen thuộc có thể đánh thức ký ức trong ta.

3. Học ở nhiều nơi khác nhau

Trước đây, người ta thường cho rằng nên tìm một nơi yên tĩnh như thư viện để làm không gian học tập cố định. Tuy nhiên, các nhà khoa học ngày nay phát hiện rằng việc thay đổi địa điểm học lại giúp tăng khả năng ghi nhớ và hiệu quả học tập. Nếu bạn đọc cùng một bài ở nhiều nơi khác nhau — một lần ở quán cà phê, một lần trên tàu điện, một lần ở nhà khi nằm nghỉ — thì mỗi lần đọc, kiến thức đó sẽ được lưu trữ cùng với cảm giác về môi trường xung quanh. Càng có nhiều cảm giác liên kết, xác suất để bộ não gợi lại thông tin đó càng cao, và hiệu quả ghi nhớ càng tốt hơn.

4. Không nên chỉ luyện những gì mình chưa biết

Nếu bạn chỉ chăm chăm học thuộc những điều chưa quen, não bộ sẽ rơi vào trạng thái làm việc máy móc. Hãy xen kẽ một vài phần đã thuộc để phá vỡ mô thức này. Điều đó tạo ra sự “lệch nhịp” nhân tạo, giúp đánh thức não bộ định kỳ và giữ nó ở trạng thái hoạt động cao. Một cách khác là luyện tập luân phiên — ví dụ, học Toán 30 phút rồi chuyển sang Hóa 20 phút — hiệu quả sẽ cao hơn nhiều so với việc chỉ học một môn liên tục.

5. Gián đoạn vừa phải giúp học tốt hơn

Khi học, hầu hết chúng ta đều ghét bị ngắt quãng. Nhưng các nghiên cứu khoa học cho thấy, những “gián đoạn hợp lý” lại có thể nâng cao hiệu quả học tập. Khi bạn đang làm một việc đòi hỏi sự sáng tạo hay đang học tập, hãy chủ động thêm những khoảng nghỉ hợp lý. Ví dụ: cứ sau 25 phút, hãy dừng lại một lát. Việc tạm dừng đột ngột này không chỉ kích thích sự hứng thú mà còn giúp não bộ ghi nhớ bền vững hơn.