Sữa, chất lỏng được tạo ra bởi tuyến vú của động vật có vú, đã trở thành một phần thiết yếu trong chế độ ăn uống suốt hàng thế kỷ.

Chào các bạn! từ việc nuôi dưỡng trẻ sơ sinh bằng sữa mẹ đến việc cung cấp các dưỡng chất cần thiết thông qua sữa động vật và các sản phẩm thay thế từ thực vật, sữa đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe và dinh dưỡng.

Thành phần của sữa bò

Sữa bò nguyên chất chứa khoảng 87% nước, trong khi 13% còn lại bao gồm chất đạm, carbohydrate, vitamin và khoáng chất. Các phương pháp chế biến điều chỉnh hàm lượng chất béo để tạo ra các loại sữa như sữa ít béo (2%), sữa ít chất béo hơn (1%) và sữa tách béo hoàn toàn.

Nội tiết tố tự nhiên trong sữa

Bò thường mang thai trong giai đoạn vắt sữa, vì vậy sữa bò tự nhiên chứa các nội tiết tố như IGF-1, estrogen và progestin. Một số trang trại cũng sử dụng thêm nội tiết tố để tăng sản lượng sữa.

Nguồn cung cấp dinh dưỡng

Sữa là nguồn giàu các dưỡng chất thiết yếu, bao gồm:

- Canxi

- Protein

- Vitamin B2 (riboflavin)

- Vitamin B12

- Kali

- Phốt pho

- Vitamin A và D (được bổ sung trong quá trình chế biến)

Sữa và sức khỏe

Hướng dẫn chế độ ăn uống của người Mỹ khuyến nghị tiêu thụ ba khẩu phần sữa hoặc thực phẩm từ sữa mỗi ngày để tăng cường hấp thụ canxi và có thể giúp giảm nguy cơ loãng xương. Tuy nhiên, các nghiên cứu về tác động của sữa đối với sức khỏe vẫn còn nhiều tranh cãi, với những kết quả không đồng nhất.

Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả nghiên cứu

- Sự khác biệt về mức tiêu thụ sữa giữa các khu vực, ví dụ như lượng sữa tiêu thụ thấp hơn ở Nhật Bản so với các nước phương Tây.

- Các loại sữa khác nhau được đưa vào nghiên cứu (sữa nguyên kem, sữa ít béo, sữa tách béo hoặc sữa hữu cơ).

- Sự thay đổi thành phần sữa do giống bò và chế độ ăn uống của chúng.

- Thói quen ăn uống của người tham gia nghiên cứu, chẳng hạn như mức tiêu thụ trái cây, rau củ hoặc thực phẩm chế biến sẵn.

Hướng dẫn bảo quản

Sữa cần được bảo quản ở nhiệt độ dưới 40°F (4°C) và nên bỏ đi nếu để ở nhiệt độ phòng quá hai giờ. Quá trình tiệt trùng giúp tiêu diệt hầu hết vi khuẩn, nhưng nếu bảo quản không đúng cách, vi khuẩn còn sót lại có thể sinh sôi nhanh chóng.

Hạn sử dụng

Sữa đã mở nắp thường có thể dùng trong khoảng 3-5 ngày sau ngày bán trên bao bì nếu được bảo quản trong tủ lạnh. Sữa hỏng có mùi chua và kết cấu vón cục do hoạt động của vi khuẩn sản sinh axit lactic.

Sữa không lactose

Sữa không chứa lactose được bổ sung enzyme lactase để phân giải lactose, giúp dễ tiêu hóa hơn và thường có thời hạn sử dụng lâu hơn – khoảng 7 ngày sau khi mở nắp nếu bảo quản đúng cách.

Cách sử dụng sữa

Sữa rất linh hoạt và có thể được kết hợp vào nhiều bữa ăn và món ăn nhẹ khác nhau:

Smoothie buổi sáng

Xay 1 cốc sữa, 1/2 cốc quả mọng và 1 quả chuối nhỏ để tạo ra một ly sinh tố giàu dưỡng chất.

Yến mạch ngâm qua đêm

Trộn 1 cốc sữa, 1/2 cốc yến mạch cán dẹt, 1 muỗng canh hạt chia, các loại hạt, chuối cắt lát và quả mọng vào hũ thủy tinh. Lắc đều và để qua đêm trong tủ lạnh.

Cháo yến mạch nóng

Nấu yến mạch với sữa theo tỷ lệ 1:2 để có món cháo kem mịn và thơm ngon.

Bạn có biết?

Sữa từ các loài động vật khác như cừu, dê và bò yak rất phổ biến ở châu Âu, Trung Đông và châu Á.

Sản xuất phô mai

Sữa cừu được dùng để làm feta và ricotta, trong khi sữa dê được sử dụng để sản xuất chèvre (phô mai dê).

So sánh giá trị dinh dưỡng

Sữa cừu, dê và bò yak thường chứa nhiều canxi hơn sữa bò và có mức protein, carbohydrate tương đương. Chúng vẫn chứa lactose nhưng với hàm lượng thấp hơn, giúp những người có cơ địa nhạy cảm với lactose dễ tiêu hóa hơn.

Sữa vẫn là một phần quan trọng trong chế độ dinh dưỡng, mang lại sự đa dạng và nhiều lợi ích cho sức khỏe khi được tiêu thụ một cách hợp lý và bảo quản đúng cách.