Ẩn mình sau những lớp rào chắn, dây thép gai và giàn giáo suốt nhiều năm. Nay, "Đức Bà Paris" đã lột xác ngoạn mục.

Năm năm sau trận hỏa hoạn kinh hoàng khiến cả thế giới bàng hoàng, nhà thờ Đức Bà đang tiến gần đến ngày trở lại huy hoàng.

Philippe Jost, người giám sát công cuộc phục dựng, từng mô tả quá trình này vào tháng 11 với sự thán phục, gọi đây là một "kỳ quan" và so sánh nội thất của nhà thờ với "hiệu ứng Nhà nguyện Sistine" – nơi từng chi tiết đều mê hoặc ánh nhìn. Nhà thờ dự kiến mở cửa đón công chúng vào ngày 8 tháng 12, đánh dấu cột mốc quan trọng trong hành trình hồi sinh. Nguyên nhân chính xác của vụ cháy ngày 15 tháng 4 năm 2019 vẫn chưa được xác định, song các nhà điều tra nghiêng về giả thuyết tai nạn.

Quy mô và chi phí trùng tu đều ở mức đáng kinh ngạc. Khoảng 700 triệu euro (737 triệu Đô la) đã được chi để phục hồi công trình lịch sử này, trong tổng số 846 triệu euro (891 triệu Đô la) quyên góp từ 340.000 nhà hảo tâm trên 150 quốc gia. Phần dư ra được dùng để phục dựng các di tích khác. Những vật liệu được sử dụng cũng vô cùng ấn tượng: những cây sồi cao tới 27 mét, 1.300 mét khối đá, 8.000 ống đàn được làm sạch và tinh chỉnh lại, 1.500 băng ghế gỗ sồi rắn chắc do 2.000 nghệ nhân chế tác – tất cả tạo nên một công trình vĩ đại.

Từ bóng tối đến ánh sáng

Bước qua những bức tượng trang trí trên mặt tiền nguy nga của nhà thờ, ta sẽ được chứng kiến một màn giao hòa tuyệt đẹp giữa ánh sáng và kiến trúc. Những cột trụ trần nay vươn cao sừng sững, các bức tường được kỳ công làm sạch, xóa đi lớp bụi và bồ hóng tích tụ suốt hàng thế kỷ, mang đến diện mạo gần như mới tinh. Dù sự tẩy rửa kỹ lưỡng này có thể làm mất đi phần nào vẻ huyền bí của không gian, nhưng đổi lại, nó đảm bảo tuổi thọ cho nhà thờ trong nhiều thế hệ sau.

Tổng thống Emmanuel Macron, người từng cam kết khôi phục nhà thờ trong thời gian kỷ lục năm năm, đã quay lại công trường gần đây để gửi lời tri ân đến những người tham gia dự án. Trong suốt 2.055 ngày, các nhóm thợ đã phục chế từng viên gạch lát bằng đá cẩm thạch, tỉ mỉ chỉnh sửa các bức bích họa và vượt qua mê cung giàn giáo bao phủ toàn bộ không gian bên trong. Công tác trùng tu vẫn được triển khai bất chấp những thách thức của đại dịch COVID-19.

Một trong những thay đổi ngoạn mục nhất chính là phần mái nhà thờ. Nếu như năm 2019, nơi này chỉ còn lại một hố thủng khổng lồ trống hoác nhìn lên bầu trời – vết sẹo ám ảnh của vụ cháy, thì nay, khoảng trống đó đã được lấp đầy bởi bản sao của tháp nhọn nguyên bản, do kiến trúc sư Eugène Viollet-le-Duc thiết kế vào thế kỷ 19. Tháp nhọn này – biểu tượng cho sự kiên cường – đã chính thức tái xuất trên bầu trời Paris vào đầu năm ngoái, hoàn toàn gỡ bỏ giàn giáo bao quanh.

Tiếng chuông của nhà thờ vang lên trở lại vào tháng 11, lần đầu tiên kể từ sau vụ hỏa hoạn, báo hiệu sự hồi sinh của biểu tượng nước Pháp. Người dân Paris cũng hân hoan chào đón sự trở lại của bức tượng Đức Mẹ, một biểu tượng thiêng liêng của Nhà thờ Đức Bà Paris, may mắn thoát nạn và đã được rước về nhà thờ trong một buổi lễ xúc động.

Công trình của tình yêu và sự nguyên bản

Vào đêm xảy ra vụ cháy, Tổng thống Macron đã thề sẽ khôi phục nhà thờ Đức Bà như một minh chứng cho lịch sử và tinh thần kiên cường của nước Pháp. Dù nhiều người hoài nghi về thời hạn năm năm mà ông đặt ra, nhưng sự tận tâm của đội ngũ trùng tu đã biến điều tưởng như bất khả thi thành hiện thực.

Phần lớn công việc phục dựng dựa trên các kỹ thuật và vật liệu truyền thống, nhằm đảm bảo tính nguyên bản. Trần nhà thờ được dựng lại bằng 1.200 thanh dầm gỗ sồi, được mệnh danh là "cánh rừng" của Nhà thờ Đức Bà Paris, lấy từ những khu rừng hoàng gia xưa. Những cây sồi này, có cây hơn 230 năm tuổi, được đốn hạ ở miền Tây nước Pháp và vận chuyển dọc theo sông Seine để mô phỏng cách xây dựng ban đầu.

Đội ngũ trùng tu gồm các nghệ nhân bậc thầy về kỹ thuật thời Trung Cổ – thợ đá, thợ kim loại, thợ xây, thợ mộc – tất cả đều làm việc với lòng kính trọng sâu sắc dành cho di sản kiến trúc này. Theo Philippe Jost, việc áp dụng các phương pháp truyền thống là cách duy nhất để giữ gìn tinh thần nguyên bản của Nhà thờ Đức Bà Paris.

Nhà thờ tái sinh

Không còn những băng ghế dài, những quyển thánh ca hay dòng khách du lịch tấp nập, Nhà thờ Đức Bà Paris những ngày này mang một diện mạo hoàn toàn khác. Dù quá trình trùng tu gây ra nhiều xáo trộn, nhưng vẻ lộng lẫy và uy nghiêm của nhà thờ vẫn vẹn nguyên.

Một trong những điểm nhấn ấn tượng nhất chính là hệ thống cửa sổ kính màu – kiệt tác của kiến trúc Gothic Pháp. Dù không bị hư hại do vụ cháy, những ô kính này đã trải qua quá trình làm sạch tỉ mỉ để loại bỏ bụi bẩn và dấu vết ám khói tích tụ suốt hàng thế kỷ. Giờ đây, ánh sáng xuyên qua những tấm kính rực rỡ, phản chiếu những sắc đỏ, xanh lam sống động lên không gian nội thất, tạo nên khung cảnh choáng ngợp.

Notre Dame đã tái sinh, trở lại như một phần không thể thiếu của văn hóa Paris. Mặc cho những vết thương từ quá khứ, công trình này vẫn đứng vững, là minh chứng cho sức mạnh của sự phục hồi và vẻ đẹp vĩnh cửu. Người dân và du khách lại một lần nữa được chiêm ngưỡng kiệt tác Gothic này – nơi ánh sáng lung linh từ những ô cửa kính chính là lời khẳng định rằng Nhà thờ Đức Bà Paris, dù từng đổ nát, vẫn tiếp tục truyền cảm hứng cho cả thế giới.