Bài viết này giới thiệu về ba khu vườn nổi tiếng nhất Nhật Bản: Kenroku-en, Koraku-en và Kairaku-en.

Từ cuối thế kỷ 19, những khu vườn này được gọi chung là "Ba khu vườn lớn của Nhật Bản", dù nguồn gốc của tên gọi này vẫn chưa được làm rõ. Mỗi khu vườn đại diện cho một vẻ đẹp tự nhiên độc đáo như "Tuyết", "Trăng" và "Hoa".

Vườn Nhật Bản có rất nhiều phong cách khác nhau. Ví dụ, vườn karesansui (vườn cảnh khô) nổi tiếng, như vườn Ryoan-ji ở Kyoto, sử dụng cát và đá để tượng trưng cho sông và thác nước mà không cần nước. Ngược lại, Ba khu vườn lớn lại được thiết kế theo phong cách vườn quanh ao, phát triển vào thời kỳ Edo (1603–1867). Lấy trung tâm là các hồ nước lớn, những khu vườn này khuyến khích du khách khám phá từng góc cạnh bằng cách đi bộ, mang lại trải nghiệm sống động và đầy cuốn hút.

Tuyết: Kenroku-en, nổi tiếng với yukitsuri và đèn lồng đá

Nằm ở Kanazawa, tỉnh Ishikawa, Kenroku-en nổi tiếng với vẻ đẹp phủ tuyết vào mùa đông. Điểm đặc trưng của vườn là yukitsuri—những sợi dây được buộc thành hình nón quanh cành cây để ngăn chúng gãy dưới sức nặng của tuyết. Với các cây lớn hơn, dây được buộc trực tiếp vào thân cây thay vì cột chống.

Một điểm đặc biệt khác của Kenroku-en là đèn lồng đá Kotoji, nằm cạnh hồ Kasumiga-ike. Khác với những chiếc đèn lồng ba chân thông thường, đèn Kotoji chỉ có hai chân: một chân chìm trong nước và chân kia trên mặt đất, trông giống như cây cầu đàn koto của Nhật Bản.

Ngoài vẻ đẹp mùa đông, Kenroku-en còn hấp dẫn bởi cảnh sắc bốn mùa: khoảng 200 cây mận nở hoa vào mùa xuân, tiếp đến là 420 cây anh đào. Vào mùa thu, vườn rực rỡ với 340 cây phong và 60 cây sồi khi lá chuyển sang sắc đỏ và vàng. Những lối đi quanh co và dòng nước uốn lượn tạo cảm giác tự nhiên, phá vỡ cấu trúc đối xứng thường thấy ở các khu vườn châu Âu, mang đến cảnh quan thay đổi không ngừng khi du khách khám phá.

Các dòng nước trong vườn bắt nguồn gần đèn lồng Kotoji, chảy vào hồ Kasumiga-ike, được thiết kế theo nguyên lý Đạo giáo nhằm tượng trưng cho sự trường thọ. Hòn đảo trung tâm của hồ, đảo Horai, được đặt tên theo vùng đất huyền thoại nơi các vị tiên bất tử cư ngụ. Nước trong hồ còn tạo nên một đài phun cao 3,5 mét, được xem là một trong những đài phun cổ xưa nhất Nhật Bản, hoạt động nhờ sự chênh lệch độ cao giữa hồ và khu vực xung quanh.

Trăng: Koraku-en, hòa quyện giữa núi, lâu đài và vườn

Koraku-en ở Okayama, cùng với Kenroku-en, được trao ba sao trong Michelin Green Guide. Được xây dựng trên một đảo sông gần lâu đài Okayama, khu vườn này mang đến những góc nhìn tuyệt đẹp từ mọi phía. Tòa nhà Enyo-tei, nằm gần lối vào, từng là nơi ở của lãnh chúa phong kiến Ikeda Tsunamasa, người đã thiết kế khu vườn cách đây khoảng 300 năm. Từ Enyo-tei, du khách có thể chiêm ngưỡng toàn cảnh khu vườn.

Tại trung tâm Koraku-en là hồ Sawano-ike, nơi có ba hòn đảo: Nakajima, với trà thất trên đảo; Omino-shima, nơi có đình câu cá; và Sazare-jima, được trang trí bằng cát trắng và thông xanh.

Phía nam hồ là Yuishinzan, một ngọn đồi nhân tạo được trồng hoa đỗ quyên. Phía đông, các loài hoa theo mùa như anh đào, mận, hoa diên vĩ và hoa sen đua nhau khoe sắc. Khu rừng Senyu-no-mori gồm khoảng 100 cây phong, tạo nên sắc đỏ rực rỡ vào mùa thu.

Koraku-en áp dụng kỹ thuật shakkei (mượn cảnh), hòa quyện các yếu tố bên ngoài như núi và lâu đài Okayama vào thiết kế của khu vườn. Trong lễ hội ngắm trăng hàng năm, ánh trăng tròn từ từ nhô lên sau dãy núi, tạo nên cảnh sắc kỳ diệu. Dù nằm trong lòng thành phố, khu vườn vẫn giữ được không gian yên bình nhờ tầm nhìn không bị che chắn.

Hoa: Kairaku-en, nổi bật với hoa mận, tre và tuyết tùng

Kairaku-en ở Mito, tỉnh Ibaraki, đại diện cho "hoa" và nổi tiếng với hoa mận. Khu vườn có một rừng mận với 3.000 cây từ 100 giống khác nhau, nở rộ rực rỡ vào tháng Ba hằng năm. Được xây dựng bởi lãnh chúa Tokugawa Nariaki, những cây mận ban đầu được trồng để sản xuất umeboshi (mận ngâm) như một nguồn lương thực dự trữ trong nạn đói.

Biệt thự Kobuntei, do chính Nariaki thiết kế, được đặt tên theo một biệt danh của cây mận, "kobun-moku". Không giống như hầu hết các khu vườn phong kiến khác, Kairaku-en được mở cửa cho công chúng cùng tận hưởng. Thiết kế của Nariaki có những nét sáng tạo như ngôi nhà gỗ mở với hiên rộng để tăng trải nghiệm cho khách tham quan.

Không giống hai khu vườn còn lại, Kairaku-en không có hồ trung tâm, thay vào đó, hồ Senba được kết hợp vào khung cảnh bằng kỹ thuật "shakkei". Bố cục vườn phản ánh sự cân bằng âm và dương: khu rừng tre và tuyết tùng dày đặc ở phía tây tượng trưng cho "âm", trong khi rừng mận tươi sáng ở phía đông đại diện cho "dương".

Khách từ cổng đông gần nhà ga sẽ nhanh chóng bắt gặp rừng mận. Tuy nhiên, lối vào chính lịch sử nằm phía trước, dẫn qua con đường tối giữa rừng tre và tuyết tùng. Đến biệt thự Kobuntei, khách sẽ được chào đón bởi khung cảnh toàn cảnh của hồ Senba và rừng mận rộng mở, thể hiện sự hòa quyện hài hòa âm-dương trong thiết kế khu vườn.

Vườn Nhật Bản: Bản hòa ca của cảnh sắc biến đổi và thiết kế sáng tạo

Như được thấy trong ba khu vườn biểu tượng này, thiết kế vườn Nhật Bản sử dụng lối đi, dòng nước, rừng cây và đồi nhân tạo để tạo nên khung cảnh rộng lớn và sống động. Những yếu tố này mang đến tầm nhìn thay đổi liên tục, hòa quyện sự lãng mạn và sáng tạo.

Vì sao không ghé thăm những khu vườn này để trải nghiệm bầu không khí yên bình mà tràn đầy sức sống? Hãy tái kết nối với thiên nhiên và tận hưởng nét quyến rũ độc đáo của những kiệt tác được chăm chút tỉ mỉ này.