Theo nghiên cứu gần đây của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, hai yếu tố chính đang thúc đẩy những thay đổi này: sự xuất hiện của các công nghệ mới và tự động hóa, cùng với quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế xanh và bền vững.

Những tiến bộ nhanh chóng trong các lĩnh vực như dữ liệu lớn, điện toán đám mây và trí tuệ nhân tạo đang định hình lại thị trường lao động một cách đáng kể.

Trong khi những công nghệ này làm gián đoạn một số vai trò công việc, chúng cũng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bằng cách tạo ra các cơ hội việc làm mới. Khi doanh nghiệp đạt được nhiều hiệu quả hơn với ít tài nguyên hơn, họ sẽ mở rộng tự nhiên, dẫn đến sự gia tăng việc làm. Các nhà nghiên cứu từ Diễn đàn Kinh tế Thế giới dự đoán rằng gần một phần tư các ngành nghề hiện tại sẽ có sự biến đổi trong vòng 5 năm tới. Để phát triển trong bối cảnh này, mỗi cá nhân cần không ngừng học hỏi các kỹ năng mới và nâng cao năng lực của mình.

Kỹ năng cần thiết cho lực lượng lao động tương lai

Thành thạo công nghệ là nền tảng của khả năng cạnh tranh trong thị trường lao động mới. Mặc dù không phải ai cũng cần hiểu biết sâu về lập trình phức tạp hay các khái niệm trong học máy, nhu cầu đối với các công việc thuộc lĩnh vực STEM (khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học) dự kiến sẽ tăng mạnh. Tập trung vào các môn học như toán học, khoa học máy tính và khoa học tự nhiên có thể mang lại lợi thế lớn. Tư duy phân tích là một kỹ năng quan trọng khác, đòi hỏi mỗi cá nhân phải rèn luyện khả năng nhận biết mô hình, kết nối dữ kiện và rút ra kết luận khách quan. Việc phát triển sự tập trung và chú ý trong một thời đại tràn ngập các yếu tố gây phân tâm kỹ thuật số là điều thiết yếu cho kỹ năng này. Tư duy phân tích cũng bao gồm sự tò mò và cam kết học hỏi suốt đời, điều này yêu cầu định hướng mục tiêu một cách liên tục.

Thành thạo tiếng Anh vẫn là một tài sản cực kỳ giá trị. Đồng thời, sự sáng tạo vẫn là một yếu tố tạo nên sự khác biệt quan trọng. Thành công thường đến với những người kết hợp chuyên môn kỹ thuật với sự sáng tạo, dù trong khoa học, kỹ thuật, thiết kế hay nghệ thuật.

Các kỹ năng giao tiếp và sự đồng cảm cũng quan trọng không kém. Những phẩm chất nhân văn này sẽ trở nên quan trọng hơn trong thời đại trí tuệ nhân tạo. Khả năng hợp tác hiệu quả, lắng nghe cẩn thận, kể chuyện hấp dẫn và hỗ trợ cảm xúc sẽ làm nổi bật cá nhân. Báo cáo năm 2020 của LinkedIn đã nhấn mạnh rằng giao tiếp là một trong những kỹ năng được săn đón nhiều nhất trên thị trường lao động hiện nay. Theo chuyên gia nơi làm việc Dan Negroni, khi trí tuệ nhân tạo và làm việc từ xa ngày càng phổ biến, kết nối con người thông qua giao tiếp chân thành sẽ trở nên thiết yếu hơn bao giờ hết.

Cơ hội trong công nghệ mới

Lĩnh vực công nghệ thông tin và các công nghệ mới nổi mang lại triển vọng nghề nghiệp hứa hẹn nhất. Trí tuệ nhân tạo và học máy dự kiến sẽ mở ra những cánh cửa mới. Ví dụ, các kỹ sư giao tiếp với AI – những chuyên gia chuyên về tương tác hiệu quả với các mô hình trí tuệ nhân tạo – sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối con người với các hệ thống AI. Các vai trò tiềm năng khác bao gồm chuyên gia đạo đức AI, kỹ sư an ninh mạng và nhà phát triển giao diện người-máy thân thiện. Trong mọi ngành nghề, trọng tâm nên là hợp tác với AI thay vì cạnh tranh với nó.

Phân tích dữ liệu lớn là một lĩnh vực đang phát triển mạnh, nhằm xử lý khối lượng thông tin khổng lồ được tạo ra từ các nền tảng, từ Netflix đến các máy gia tốc hạt. Các chuyên gia an ninh mạng cũng sẽ tiếp tục có nhu cầu cao khi lượng thông tin nhạy cảm ngày càng tăng. Ngoài ra, các chuyên gia fintech, nhà phân tích kinh doanh và nhà phát triển hệ thống công nghệ blockchain sẽ có nhiều cơ hội.

Sự nghiệp trong lĩnh vực bền vững

Theo báo cáo "Báo Cáo Tương Lai Việc Làm 2023" của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, nhu cầu đối với các công việc xanh đang tăng tốc trên các lĩnh vực. Chuyển đổi sang năng lượng sạch và các công nghệ giảm carbon được kỳ vọng sẽ tạo ra 30 triệu việc làm trên toàn cầu vào năm 2030. Hiện tại, các nước phương Tây và Nhật Bản dẫn đầu trong việc tạo ra các công việc về năng lượng xanh và bền vững, trong khi Trung Quốc đang tiến triển ổn định. Các vai trò này trải rộng trên nhiều lĩnh vực, bao gồm phát triển năng lượng tái tạo, bảo tồn động vật hoang dã, tư vấn thương mại, thực hành pháp lý liên quan đến bảo vệ môi trường và thiết kế nhà thông minh. Các nhà quy hoạch đô thị, kiến trúc sư và nhà thiết kế tập trung vào cơ sở hạ tầng bền vững cũng sẽ ngày càng được săn đón.

Y tế và nông nghiệp chính xác

Khi tuổi thọ tăng và dân số già đi, nhu cầu đối với các chuyên gia y tế sẽ ngày càng tăng. Tương tự, nhu cầu đối với các chuyên gia có tay nghề cao trong nông nghiệp dự kiến sẽ gia tăng khi dân số toàn cầu mở rộng. Mặc dù một số công việc trong các lĩnh vực này không thể thay thế bằng tự động hóa, nhưng các chuyên gia sẽ cần phải đi trước bằng cách làm chủ các công cụ và công nghệ tiên tiến.

Những vai trò đang giảm dần

Một số vai trò sẽ dần biến mất khỏi thị trường lao động do tự động hóa. Các công việc như đại diện dịch vụ khách hàng, nhân viên nhập liệu và các công việc nhà máy lặp đi lặp lại đang ngày càng có nguy cơ. Ngoài ra, các vai trò trong quản trị văn phòng, kế toán và công việc thống kê mang tính lặp lại cũng có khả năng suy giảm khi công nghệ tiến bộ.

Sự bền vững của nghề kể chuyện

Một nghề thường bị các nhà tương lai học bỏ qua nhưng không thể thiếu chính là nghề kể chuyện. Các lĩnh vực sáng tạo liên quan đến biểu đạt con người và truyền tải trải nghiệm sẽ tiếp tục phát triển, bất chấp những thách thức. Như đã tồn tại hàng nghìn năm, các vai trò như nhà văn, nhà thơ, đạo diễn, diễn viên, diễn viên hài, nghệ sĩ và nhạc sĩ sẽ vẫn giữ được vị thế, ngay cả khi trí tuệ nhân tạo tái định hình các ngành công nghiệp của họ.