Beethoven, không thể phủ nhận là một trong những nhạc sĩ vĩ đại nhất lịch sử, đã mang theo một nỗi tiếc nuối sâu sắc suốt cuộc đời – Bản giao hưởng số 10 còn đang dang dở.
Đây là niềm tiếc nuối lớn lao của những người yêu mến âm nhạc của ông.
Đối mặt với các vấn đề sức khỏe kéo dài, Beethoven, kiệt sức sau khi hoàn thành Giao hưởng số 9 mang tính đột phá, đã qua đời ba năm sau đó, để lại chỉ những ghi chú và mảnh ý tưởng dang dở.
Trong thế kỷ tiếp sau thế kỷ 20, nhiều nhạc sĩ đã cố gắng hồi sinh sự huy hoàng của Giao hưởng số 10. Tuy nhiên, vì những giới hạn cá nhân, hầu như không ai thành công, ngoại trừ Barry Cooper, người đã hoàn thiện phần một và phần hai của tác phẩm vào thập niên 1980.
Câu hỏi vẫn đặt ra: Liệu chúng ta có thể thực sự hoàn thiện một Giao hưởng số 10 dựa trên những bản phác thảo dang dở của Beethoven? Sự xuất hiện của trí tuệ nhân tạo (AI) mở ra một triển vọng đầy hứa hẹn.
Một đội ngũ gồm những chuyên gia hàng đầu thế giới trong nhiều lĩnh vực đang triển khai AI để lấp đầy các khoảng trống trong bản giao hưởng số 10. Tính đến tháng 10 năm nay, chúng ta kỳ vọng sẽ được nghe bản giao hưởng này hoàn chỉnh. Tuy nhiên, câu hỏi vẫn còn đó: Liệu AI có thể thực sự sánh ngang với biểu đạt nghệ thuật của con người?
Đầu năm 2019, Tiến sĩ Matthias Röder, giám đốc Viện Karajan, một tổ chức tại Salzburg chuyên về công nghệ âm nhạc đã liên hệ với các chuyên gia AI. Mục tiêu là tập hợp một đội ngũ để hoàn thiện Giao hưởng số 10 của Beethoven nhân dịp kỷ niệm 250 năm ngày sinh của ông. Câu hỏi then chốt là liệu AI có thể thực sự góp phần lấp đầy khoảng trống mà Beethoven để lại.
Thách thức này dường như vô cùng lớn lao. Để hoàn thành nhiệm vụ, AI phải đảm nhận một công việc vượt xa khả năng hiện tại của nó. Tiến sĩ Röder đã tập hợp một đội ngũ, được dẫn dắt bởi Mark Gotham, chuyên gia âm nhạc máy tính, người chịu trách nhiệm chuyển đổi các phác thảo của Beethoven và xử lý toàn bộ tác phẩm của ông để đào tạo AI một cách hiệu quả.
Đội ngũ này còn bao gồm Robert Levine, một nhà âm nhạc học tại Harvard và cũng là một nghệ sĩ piano xuất sắc. Levine từng làm việc với các tác phẩm dang dở thế kỷ 18 của Mozart và Johann Sebastian Bach.
Vào tháng 6 năm 2019, nhóm đã họp tại Thư viện Âm nhạc Harvard trong một hội thảo kéo dài hai ngày, thảo luận về cách chuyển đổi các mảnh ý tưởng thành một tác phẩm âm nhạc hoàn chỉnh và cách AI có thể đóng góp trong khi vẫn giữ được quy trình và tầm nhìn của Beethoven.
Các chuyên gia âm nhạc rất quan tâm đến những thành tựu trước đây của AI trong việc tạo ra âm nhạc. Mặc dù AI đã thành công trong việc sáng tác nhạc theo phong cách của Bach, nhưng nhiệm vụ hiện tại lại hoàn toàn khác biệt: xây dựng một bản giao hưởng hoàn chỉnh từ chỉ một vài giai điệu. Đồng thời, các nhà khoa học cũng tìm hiểu về những tài liệu hiện có và cách các chuyên gia dự kiến sử dụng chúng để hoàn thiện bản giao hưởng.
Dự án này là một nỗ lực đồ sộ. Nó không chỉ đơn giản là nhập một bản phác thảo vào máy, nhấn nút và kỳ vọng một bản giao hưởng sẽ xuất hiện. Việc hoàn thiện một tác phẩm phức tạp như vậy đòi hỏi một cách tiếp cận đầy suy nghĩ và tinh tế.
Ứng dụng của AI không chỉ dừng lại ở âm nhạc mà còn mở rộng sang lĩnh vực mỹ thuật. Tại Đại học College London, các nhà nghiên cứu đã tạo ra một loạt "Picasso" bằng cách đưa các bức tranh của Picasso vào hệ thống máy tính.
Hệ thống này phân tích phong cách sáng tạo và kỹ thuật hội họa, sau đó tích hợp thêm nội dung sáng tạo bổ sung để tạo ra các tác phẩm, cuối cùng được in bằng công nghệ in 3D. Điều này minh họa vai trò ngày càng mở rộng của AI trong việc định hình các hình thức biểu đạt nghệ thuật khác nhau.
Sự giao thoa giữa trí tuệ nhân tạo và nghệ thuật cổ điển không chỉ giới hạn ở bản giao hưởng số 10 của Beethoven. Khả năng sáng tạo của AI còn vươn xa sang nhiều lĩnh vực nghệ thuật khác, như minh chứng từ công trình của các nhà nghiên cứu tại Đại học College London.
Bằng cách phân tích các bức tranh của Picasso để tìm ra các sắc thái phong cách và kỹ thuật vẽ, AI đã tích hợp thêm yếu tố sáng tạo, tạo ra các tác phẩm mới, sau đó được tái hiện bằng công nghệ in 3D.
