Kiến trúc hiện đại là một phong cách kiến trúc xuất hiện vào đầu thế kỷ 20, nhằm thoát khỏi những hạn chế của kiến trúc truyền thống và chú trọng vào chức năng, sự đơn giản và đổi mới.
Trái ngược với các phong cách kiến trúc trước đó, kiến trúc hiện đại coi trọng đến việc sử dụng vật liệu, tính linh hoạt của không gian và tính hợp lý của cấu trúc, biến nó thành một khía cạnh quan trọng của thiết kế kiến trúc trong xã hội hiện đại.
Kiến trúc hiện đại bắt nguồn từ cuộc cách mạng công nghiệp vào cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20. Với sự ra đời của các vật liệu mới như thép và bê tông, các kiến trúc sư bắt đầu khám phá những cách sáng tạo để sử dụng những vật liệu này vào thiết kế tòa nhà.
Trường Bauhaus ở Đức nổi bật là một trong những nơi khai sinh có ảnh hưởng nhất của kiến trúc hiện đại. Bauhaus ủng hộ sự kết hợp giữa nghệ thuật và công nghệ, nhấn mạnh cả tính thực tế và vẻ đẹp đơn giản của thiết kế. Khái niệm này đã ảnh hưởng đáng kể đến sự phát triển của kiến trúc trên khắp châu Âu và hơn thế nữa.
Trong kiến trúc hiện đại, chức năng là yếu tố được cân nhắc hàng đầu. Các kiến trúc sư tin rằng các tòa nhà chủ yếu phải phục vụ nhu cầu của con người, vì vậy họ tập trung vào tính thực tế của các công trình và sự thoải mái của không gian sống trong các thiết kế của họ.
Triết lý thiết kế này không chỉ thể hiện rõ trong các tòa nhà để ở mà còn được áp dụng rộng rãi trong nhiều tòa nhà công cộng khác nhau, bao gồm không gian thương mại, cơ sở giáo dục và trung tâm văn hóa.
Khái niệm "ngôi nhà là công cụ cho cuộc sống" của Le Corbusier đã tác động sâu sắc đến sự phát triển của kiến trúc hiện đại.
Các thiết kế của ông, đặc trưng bởi sự đơn giản, chức năng và sử dụng hiệu quả ánh sáng và không gian, đã trở thành những mô hình mẫu mực của kiến trúc hiện đại.
Sự đơn giản là một đặc điểm khác của kiến trúc hiện đại. Các kiến trúc sư hiện đại tìm cách loại bỏ mọi đồ trang trí không cần thiết, thay vào đó hướng đến vẻ ngoài kiến trúc đơn giản và rõ ràng. Không giống như kiến trúc truyền thống, mặt tiền của các tòa nhà hiện đại thường rất đơn giản.
Các yếu tố thiết kế phổ biến bao gồm các bức tường kính lớn, đường nét gọn gàng và các hình dạng hình học cơ bản. Nguyên tắc "hình thức phục vụ chức năng", được kiến trúc sư người Mỹ Louis Sullivan nêu ra, đã thúc đẩy hơn nữa cách tiếp cận tối giản đối với thiết kế kiến trúc hiện đại.
Sự đổi mới là cốt lõi của kiến trúc hiện đại. Các kiến trúc sư liên tục thử nghiệm các vật liệu, công nghệ và kỹ thuật thiết kế mới, vượt qua ranh giới của các chuẩn mực truyền thống. Kiến trúc hiện đại đặc biệt táo bạo trong việc sử dụng vật liệu.
Việc áp dụng rộng rãi các vật liệu mới như thép, bê tông và kính đã làm giảm tải trọng kết cấu của các tòa nhà và tạo ra nhiều khả năng thiết kế hơn.
Tuy nhiên, kiến trúc hiện đại không phải không gặp những lời chỉ trích. Theo thời gian, một số người cho rằng việc tập trung quá mức vào chức năng và sự đơn giản đã dẫn đến việc thiếu phong cách và tính nhân văn trong kiến trúc.
Lời chỉ trích này đặc biệt có liên quan đến các dự án phát triển quy mô lớn, nơi kiến trúc hiện đại đôi khi dẫn đến sự đơn điệu trong cảnh quan đô thị.
Ngoài ra, kiến trúc hiện đại được coi là tương đối đồng nhất, phải vật lộn để giải quyết các nhu cầu văn hóa và xã hội phức tạp của nhiều nhóm dân cư khác nhau và không đáp ứng được mong muốn về mặt thẩm mỹ và chức năng của tất cả các cá nhân.
Bất chấp những lời chỉ trích này, kiến trúc hiện đại vẫn tiếp tục gây ảnh hưởng sâu sắc đến các thế hệ kiến trúc sư sau này. Nhiều người đã kết hợp các yếu tố của chủ nghĩa hậu hiện đại và các phong cách kiến trúc khác với chủ nghĩa hiện đại, tạo ra các biểu hiện kiến trúc phong phú và đa dạng hơn.
Các nguyên tắc cốt lõi của kiến trúc hiện đại - chức năng, sự đơn giản và đổi mới - vẫn là những nguyên lý chỉ đạo thiết yếu trong thiết kế kiến trúc đương đại.
Thông qua việc sử dụng vật liệu, không gian và cấu trúc sáng tạo, kiến trúc hiện đại đã mở ra một con đường mới cho thiết kế kiến trúc. Nó không chỉ biến đổi môi trường sống của con người mà còn để lại tác động lâu dài đến sự phát triển của các thành phố hiện đại.
Trong khi kiến trúc hiện đại gặp phải nhiều thách thức và trải qua những thay đổi đáng kể theo thời gian, các khái niệm nền tảng của nó vẫn tiếp tục được kế thừa, phát triển và vẫn có ảnh hưởng trong thiết kế kiến trúc và quy hoạch đô thị ngày nay.