Bạn lái xe cẩn thận, tránh phanh gấp, hiếm khi vượt tốc độ và hầu như chẳng sử dụng xe vào các ngày trong tuần. Vậy tại sao phí bảo hiểm xe của bạn lại giống hệt một người phóng nhanh vượt ẩu mỗi ngày?
Nếu điều đó nghe thật vô lý, bạn không phải là người duy nhất nghĩ như vậy. Và tại Thụy Sĩ, một làn sóng mới trong ngành bảo hiểm xe dựa trên hành vi đang thay đổi hoàn toàn hệ thống này.
Thay vì mức phí cố định dựa trên tuổi hoặc khu vực, mô hình mới tính phí theo cách bạn thực sự lái xe—khi nào, như thế nào và bao nhiêu. Nó được gọi là bảo hiểm dựa trên mức độ sử dụng (UBI) hay “trả phí theo cách bạn lái”. Và xu hướng này đang lan rộng—rất nhanh.
Vấn đề của bảo hiểm ô tô truyền thống
Trong nhiều thập kỷ, bảo hiểm xe hoạt động theo cách sau: bạn điền vài mẫu đơn, bị xếp vào một nhóm nào đó và trả phí hằng tháng dựa trên số liệu trung bình. Không phải hành vi của bạn, mà là hành vi của những người “tương tự bạn” về mặt thống kê.
Điều này khiến một nhân viên văn phòng 40 tuổi chỉ lái xe mỗi tuần một lần có thể phải trả mức phí tương đương với một tài xế giao hàng chạy 200 km mỗi ngày. Cách tính đó đã lỗi thời, thiếu công bằng và ngày càng khó chấp nhận—đặc biệt với những người ít khi yêu cầu bồi thường. Chính vì vậy, các công ty bảo hiểm Thụy Sĩ đang chuyển từ dữ liệu nhân khẩu học sang dữ liệu hành vi thực tế.
Cách mô hình “trả theo cách bạn lái” vận hành
Cách hoạt động rất đơn giản: công ty bảo hiểm cung cấp cho bạn một ứng dụng hoặc thiết bị nhỏ (thường gọi là hộp telematics) để theo dõi các hành vi quan trọng khi lái xe như tốc độ, phanh, tăng tốc và thời điểm bạn di chuyển.
Bạn lái càng an toàn, phí càng thấp. Bạn lái càng rủi ro hoặc thất thường, phí càng cao.
Một số chính sách còn bao gồm:
• Theo dõi số km: chạy ít thì trả ít.
• Phụ phí khi lái ban đêm: vì lái sau nửa đêm nguy hiểm hơn.
• Dữ liệu vị trí: không để theo dõi bạn, mà để đánh giá tuyến đường bạn thường đi có rủi ro cao hay thấp.
Các nhà cung cấp Thụy Sĩ như Smile và Simpego đã triển khai UBI và giúp những người lái ít, lái an toàn tiết kiệm tới 30% so với gói truyền thống.
Nhưng còn vấn đề quyền riêng tư thì sao?
Đây là mối lo đầu tiên của hầu hết mọi người. Và nó hoàn toàn hợp lý.
Tuy nhiên, các mô hình mới đang chú trọng quyền riêng tư hơn. Nhiều gói cho phép người dùng tắt hoàn toàn theo dõi GNSS nhưng vẫn đánh giá được hành vi lái xe qua cảm biến trên điện thoại hoặc trên xe. Số khác ẩn danh hoặc tổng hợp dữ liệu để không liên quan đến vị trí chính xác của bạn.
Tại Thụy Sĩ, các nhà bảo hiểm chịu quản lý nghiêm ngặt và phải công bố rõ ràng dữ liệu nào được thu thập và lý do. Bạn cũng có thể xem điểm số và dữ liệu của mình theo thời gian thực trong ứng dụng—tăng minh bạch thay vì giảm.
Vì sao mô hình này không chỉ dành cho Thụy Sĩ
Canada và Hà Lan cũng đang thử nghiệm các mô hình UBI quy mô lớn. Sức hấp dẫn của nó mang tính toàn cầu: đây đơn giản là cách tính phí công bằng hơn.
Tại Canada, chương trình myDrive ghi nhận mức giảm phí đến 25% cho những người có điểm an toàn cao. Tại Hà Lan, Fairzekering cung cấp phản hồi thời gian thực qua ứng dụng và cho phép người dùng nhận giảm giá trực tiếp mỗi tháng dựa trên cách họ lái.
Vì vậy, ngay cả khi bạn không sống ở Thụy Sĩ, rất có thể công ty bảo hiểm của bạn — hoặc một doanh nghiệp khởi nghiệp mới — cũng đang cân nhắc áp dụng mô hình tương tự.
Bạn có nên chuyển sang bảo hiểm dựa trên hành vi?
Còn tùy. Dưới đây là vài dấu hiệu cho thấy đây có thể là lựa chọn khôn ngoan:
Bạn không lái xe nhiều
Nếu xe bạn hầu như đậu suốt tuần, UBI gần như luôn rẻ hơn.
Bạn lái xe bình tĩnh và ổn định
Không phanh gấp, không vượt tốc độ, không lao qua đèn vàng? Bạn gần như chắc chắn sẽ nhận mức giảm giá cao.
Bạn thích sự minh bạch và kiểm soát
Các gói này thường đi kèm ứng dụng hiển thị “điểm lái xe” của bạn, giúp bạn biết yếu tố nào ảnh hưởng đến phí bảo hiểm. Nhưng nếu bạn thường xuyên lái đường dài ban đêm hoặc lái hơi “nhiệt”, gói truyền thống có thể vẫn rẻ hơn.
Ba điều nên lưu ý trước khi bạn chuyển đổi
Kiểm tra dữ liệu được thu thập
Có gói thu GNSS, có gói không. Hãy chắc rằng bạn thoải mái với mức thu thập đó.
Hỏi về mức giảm tối thiểu và tối đa
Có công ty chỉ giảm tối đa 25%, nhưng có công ty cho phép giảm đến 50%.
Thử ứng dụng trước
Nhiều công ty cho phép bạn thử app đo hành vi lái trong một tháng mà không cần đổi hợp đồng. Đây là cách dễ dàng để biết điểm số của bạn.
Một cách thanh toán công bằng hơn — hay chỉ là trào lưu?
Nếu bảo hiểm là thứ bạn cảm thấy mình trả quá nhiều nhưng ít nghĩ đến, bạn không đơn độc. Nhưng làn sóng định giá theo hành vi mới này có thể cuối cùng sẽ tưởng thưởng những tài xế tuân thủ luật lệ và lái xe cẩn thận.
Sẽ thật tuyệt nếu những thói quen tốt của bạn thực sự giúp bạn tiết kiệm tiền, đúng không? Và giờ đây, lần đầu tiên, điều đó đã trở thành hiện thực.
