Một người bạn từng thú nhận rằng phần căng thẳng nhất trong bữa tối kinh doanh quốc tế đầu tiên của anh ấy không phải là cuộc trò chuyện - mà là việc đối mặt với một bàn đầy nĩa mà anh ấy không biết dùng. Tôi cũng từng ở trong hoàn cảnh đó, lặng lẽ tự hỏi liệu chiếc đĩa nhỏ đó là để đựng bánh mì hay salad, hay tôi nên theo nhịp độ của chủ nhà hay của chính mình.
Sự thật là, nghi thức ăn uống không phải là những quy tắc cứng nhắc; đó là một ngôn ngữ chung. Và một khi bạn hiểu được điều đó, những bữa ăn trang trọng sẽ không còn đáng sợ nữa mà trở thành cơ hội để tỏa sáng.
Dưới đây là hướng dẫn giúp bạn hiểu và tôn trọng phép tắc ăn uống trong các bối cảnh văn hóa khác nhau, giúp bạn tự tin bước vào bất kỳ bữa tối trang trọng nào.
1. Làm quen với cách bày trí bàn ăn kiểu phương Tây
Ăn uống theo phong cách phương Tây—phổ biến ở châu Âu và nhiều nơi ở châu Mỹ— thoạt nhìn có vẻ phức tạp, nhưng thực ra lại tuân theo một quy trình logic.
• Bắt đầu sử dụng dao nĩa từ ngoài vào trong
Mỗi món ăn đều có bộ dụng cụ riêng. Nĩa và dụng cụ cắt ở ngoài cùng được sử dụng trước.
• Cầm dao nĩa ở tay phải và nĩa ở tay trái trong khi cắt
“Phong cách lục địa” này là tiêu chuẩn trong hầu hết các bữa tiệc trang trọng.
• Đặt dao nĩa lên đĩa, không phải lên bàn
Đặt dao nĩa theo hình chữ V báo hiệu bạn đang tạm dừng; các đường thẳng song song báo hiệu bạn đã hoàn thành.
Một khi bạn nhìn thấy quy luật, cách bày trí sẽ không còn giống như một câu đố nữa và bắt đầu hướng dẫn bạn một cách dễ dàng trong suốt bữa ăn.
2. Bánh mì, súp và những chi tiết nhỏ quan trọng
Một số lỗi nghi thức phổ biến nhất xảy ra trước khi món chính được phục vụ.
• Xé bánh mì thành từng miếng nhỏ thay vì cắn trực tiếp
Điều này giúp mọi thứ gọn gàng và tránh vụn bánh mì bắn ra ngoài.
• Hớp súp từ mép thìa
Ngả người về phía trước một chút để tránh bị đổ và giữ cho chuyển động nhẹ nhàng.
• Giữ cho tay nhìn thấy được phía trên mép bàn
Đặt nhẹ tay lên bàn—không đặt trên đùi—trong các bữa ăn trang trọng kiểu phương Tây.
Những cử chỉ nhỏ này thể hiện sự tôn trọng và ý thức.
3. Khám phá sự khác biệt trong phong cách ăn uống kiểu Mỹ
Mặc dù tương tự như truyền thống châu Âu, phong cách ăn uống của người Mỹ có một vài thói quen riêng biệt.
• Sử dụng phương pháp "zig-zag" nếu muốn
Cắt thức ăn bằng dụng cụ cắt và nĩa, sau đó đặt dụng cụ cắt xuống và chuyển nĩa sang tay phải.
• Đặt tay còn lại lên đùi
Điều này được coi là lịch sự trong nhiều bối cảnh trang trọng của người Mỹ.
• Điều chỉnh tốc độ ăn uống theo chủ nhà
Bắt đầu sớm hoặc kết thúc quá nhanh có thể bị coi là thiếu tập trung.
Những khác biệt này rất khó nhận thấy, nhưng việc nhận ra chúng cho thấy sự am hiểu văn hóa.
4. Hiểu về nghi thức ăn uống của người Nhật
Ăn uống kiểu Nhật Bản đề cao sự hòa hợp, lòng biết ơn và sự quan tâm đến không gian chung.
• Giữ bát gần miệng khi ăn
Đặc biệt là với cơm hoặc súp—điều này giúp tránh đổ thức ăn và thể hiện phép lịch sự.
• Sử dụng đũa một cách chu đáo
Tránh chỉ trỏ, chuyền thức ăn từ đũa này sang đũa khác, hoặc cắm đũa thẳng đứng trong bát.
• Đặt đũa lên giá đỡ khi không sử dụng
Điều này giúp bàn ăn gọn gàng và tôn trọng cách bài trí.
Sự tao nhã trong ẩm thực Nhật Bản đến từ sự chú tâm và chánh niệm hơn là sự cứng nhắc hình thức.
5. Tôn trọng các món ăn chung và ăn uống cộng đồng
Trong nhiều nền văn hóa, bữa ăn thường bao gồm các đĩa hoặc khay dùng chung.
• Sử dụng dụng cụ phục vụ bất cứ khi nào được cung cấp
Điều này giúp giữ vệ sinh và tôn trọng các món ăn chung.
• Tự phục vụ những phần ăn vừa phải trước khi quay lại lấy thêm
Ăn quá nhiều cùng một lúc có thể bị coi là thiếu suy nghĩ.
• Lưu ý thứ tự các món ăn được thử
Một số bữa ăn tuân theo một trình tự nhất định—quan sát những bữa ăn khác giúp bạn bắt kịp nhịp độ.
Bữa ăn chung làm nổi bật sự kết nối và hợp tác.
6. Biết những điều không nên làm
Đôi khi, tránh những sai lầm thường gặp còn quan trọng hơn cả việc giữ đúng hình thức.
• Không với tay qua người khác để lấy thức ăn
Lịch sự yêu cầu người khác chuyển đồ ăn.
• Không nói chuyện khi đang ăn trong miệng
Tạm dừng, nuốt xuống, rồi tiếp tục.
• Đừng vội vàng trong bữa ăn
Ăn uống trang trọng coi trọng nhịp độ, trò chuyện và sự chú ý.
Những sai sót nhỏ có thể được tha thứ, nhưng những sai lầm lặp lại có thể truyền tải thông điệp sai lệch.
7. Nâng ly, cảm ơn và trò chuyện
Ăn uống trang trọng vừa mang tính xã hội vừa mang tính ẩm thực.
• Đợi chủ nhà nâng ly
Đáp lại bằng ánh mắt thể hiện sự trân trọng.
• Tham gia trò chuyện tại bàn mà không lấn át người khác
Sự cân bằng là chìa khóa—hãy tham gia nhưng đừng lấn át người khác.
• Cảm ơn chủ nhà một cách chân thành
Một lời cảm ơn đơn giản thể hiện sự tôn trọng đối với nỗ lực và lòng hiếu khách của họ.
Những cử chỉ này xây dựng mối quan hệ và giúp cuộc trò chuyện diễn ra tự nhiên.
Một khi bạn hiểu được lý do đằng sau các phong tục ăn uống - tôn trọng, hòa hợp và giao tiếp - chúng sẽ không còn là những quy tắc cần ghi nhớ nữa mà bắt đầu trở thành những công cụ giúp bạn hòa nhập một cách duyên dáng giữa các bối cảnh văn hóa. Lần tới khi ngồi vào một chiếc bàn xa lạ, bạn có thể nhận ra rằng sự tự tin không nằm ở việc biết tất cả mọi thứ - mà là biết cách quan sát, thích nghi và trân trọng những truyền thống đang diễn ra trước mắt.
