Bạn có phải là người thích tự tay chăm sóc và sửa chữa chiếc xe của mình, hay bạn thấy yên tâm hơn khi giao hết cho thợ chuyên nghiệp?
Hiểu rõ những hạng mục bảo dưỡng nào mình có thể tự làm an toàn — và những gì nhất thiết nên để chuyên gia xử lý — sẽ giúp các bạn tiết kiệm tiền, tránh phiền toái và giữ cho chiếc xe luôn vận hành êm ái.
Hãy cùng tìm hiểu ưu – nhược điểm của việc tự làm (DIY) so với đem ra gara, kèm theo những gợi ý rõ ràng để xem đâu là lựa chọn phù hợp nhất với bạn.
Tự làm các hạng mục bảo dưỡng xe có rất nhiều ưu điểm. Trước hết, các bạn tiết kiệm được chi phí nhân công, vốn có thể tăng rất nhanh tại các xưởng sửa chữa. Những việc đơn giản như thay gạt mưa, thay lọc gió, châm thêm dầu và các loại dung dịch thường rất dễ học và chỉ cần dụng cụ cơ bản. Với nhiều người, tự tay chăm sóc xe còn đem lại cảm giác thích thú và hài lòng vì “tự mình làm được”. Ngoài việc tiết kiệm chi phí, bảo dưỡng xe theo kiểu DIY còn giúp các bạn hiểu rõ hơn nhu cầu của chiếc xe và phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn. Khi thường xuyên kiểm tra xe, bạn sẽ “quen” với nó hơn, từ đó lái xe an toàn và tin cậy hơn.
Tuy nhiên, không phải hạng mục nào cũng phù hợp để tự làm. Một số công việc đòi hỏi kiến thức chuyên sâu, dụng cụ chuyên dụng hoặc quy trình an toàn mà đa số chủ xe không có. Ví dụ, sửa hệ thống phanh, hộp số hoặc chẩn đoán điện đều rất phức tạp và có thể nguy hiểm nếu làm sai. Sai sót trong những hạng mục này có thể dẫn tới rủi ro an toàn nghiêm trọng hoặc gây hư hại tốn kém. Bên cạnh đó, một số bộ phận trên xe cần được căn chỉnh chính xác hoặc cập nhật phần mềm độc quyền mà chỉ các trung tâm dịch vụ được ủy quyền mới thực hiện được. Tự ý can thiệp có thể khiến xe mất bảo hành hoặc phát sinh lỗi khác, cuối cùng lại tốn nhiều tiền hơn.
Nếu bạn mới bắt đầu hoặc chỉ muốn thử những việc nhẹ nhàng, dưới đây là một số hạng mục bảo dưỡng dễ làm và khá an toàn:
• Thay dầu và lọc gió động cơ — Chỉ cần chọn đúng loại dầu và xem qua hướng dẫn, việc này hoàn toàn trong tầm tay và giúp tiết kiệm phí dịch vụ.
• Thay gạt mưa kính lái — Thao tác đơn giản nhưng cải thiện ngay tầm nhìn khi trời mưa.
• Kiểm tra và châm thêm các loại dung dịch — Bao gồm nước làm mát, dầu phanh, nước rửa kính…
• Thay bóng đèn — Đèn pha, đèn phanh, đèn xi-nhan thường khá dễ tiếp cận.
• Kiểm tra và bơm lốp — Áp suất lốp chuẩn giúp tiết kiệm nhiên liệu và tăng độ an toàn.
Một số sửa chữa đủ phức tạp để ngay cả những người hay tự làm cũng nên cân nhắc thật kỹ trước khi đụng vào. Bạn nên tìm đến gara chuyên nghiệp đối với:
• Bảo dưỡng, sửa chữa hệ thống phanh — Gồm các chi tiết thủy lực, căn chỉnh chính xác và những bộ phận liên quan trực tiếp đến an toàn.
• Sửa hộp số — Cơ cấu phức tạp, cần dụng cụ và kiến thức chuyên môn cao.
• Chẩn đoán và sửa chữa lớn động cơ — Động cơ đời mới đều được điều khiển bằng máy tính, cần máy chẩn đoán chuyên dụng.
• Sửa hệ thống treo và lái — Làm sai có thể ảnh hưởng đến khả năng điều khiển và độ ổn định của xe.
• Xử lý hệ thống điện — Xe hiện đại có hệ thống dây dẫn và bộ điều khiển điện tử rất phức tạp, dễ phát sinh lỗi nếu can thiệp không đúng.
Với các hạng mục này, thợ được chứng nhận có kinh nghiệm, dụng cụ và nguồn phụ tùng phù hợp để đảm bảo sửa chữa đúng kỹ thuật và an toàn. Những việc này nhìn chung ít rủi ro, chỉ cần dụng cụ cơ bản và không đòi hỏi nhiều kinh nghiệm.
Không ít chủ xe có những câu chuyện “vỡ kế hoạch” khi tự sửa chữa tại nhà. Các lỗi thường gặp gồm dùng sai phụ tùng thay thế, siết ốc không đúng lực, hoặc bỏ qua những bước kiểm tra an toàn quan trọng. Những sai lầm này có thể dẫn đến hư hỏng giữa đường hoặc thậm chí tai nạn, biến một việc sửa nhỏ thành rắc rối tốn kém. Nếu trong quá trình làm, bạn cảm thấy không chắc chắn hoặc gặp vấn đề ngoài dự tính, tốt nhất hãy dừng lại và hỏi ý kiến chuyên gia. Nhiều khi chi phí kiểm tra tại gara còn rẻ hơn rất nhiều so với số tiền phải bỏ ra để khắc phục hậu quả do lỗi DIY gây ra.
Một nguyên tắc đơn giản: nếu hạng mục sửa chữa liên quan trực tiếp đến an toàn hoặc ảnh hưởng đến những chức năng cốt lõi của xe, hãy tin tưởng thợ chuyên nghiệp. Ngoài ra, nếu xe của bạn vẫn còn trong thời hạn bảo hành, những sửa chữa không được ủy quyền có thể khiến mất bảo hành, vì vậy hãy luôn kiểm tra điều khoản trước. Với các việc kiểm tra định kỳ hoặc lỗi nhỏ, đừng ngại tự làm, nhất là khi bạn có thời gian và sẵn sàng học hỏi. Hiện có rất nhiều hướng dẫn, diễn đàn và video online giúp bạn thực hiện từng bước một cách an toàn.
Nếu muốn bắt đầu tự bảo dưỡng, hãy đầu tư một bộ dụng cụ cơ bản: tua-vít, cờ lê – mỏ lết, kìm và đồng hồ đo áp suất lốp. Luôn giữ sách hướng dẫn sử dụng xe bên cạnh để làm theo quy trình khuyến nghị và chọn đúng loại phụ tùng. Trang bị an toàn như găng tay, kính bảo hộ cũng rất cần thiết. Và hãy luôn làm việc ở nơi đủ sáng, mặt phẳng, chắc chắn. Những bước chuẩn bị này sẽ giúp việc DIY trôi chảy hơn và giảm rủi ro.
Việc lựa chọn giữa tự sửa (DIY) và mang xe ra gara không nhất thiết phải là “hoặc cái này, hoặc cái kia”. Người chủ xe thông minh sẽ biết tự làm những việc đơn giản, đồng thời tin tưởng thợ chuyên nghiệp với các hạng mục quan trọng. Cách tiếp cận cân bằng này vừa tiết kiệm chi phí, vừa đảm bảo an toàn, lại giúp chiếc xe luôn trong tình trạng tốt. Bạn đã từng tự sửa chữa gì cho chiếc xe của mình chưa? Điều gì diễn ra suôn sẻ và điều gì khiến bạn bất ngờ? Hãy chia sẻ trải nghiệm — biết đâu câu chuyện của bạn lại giúp người khác đưa ra lựa chọn sáng suốt hơn!