Bạn đã bao giờ nghe nói đến loài "muỗi ngầm London" khét tiếng chưa? Loài sinh vật nhỏ bé, khó chịu này, có tên khoa học là Culex pipiens molestus, đã nổi tiếng khắp nơi trong giai đoạn 1939-1945.

Khi người dân London trú ẩn trong các đường hầm tàu ​​điện ngầm của thành phố để tránh các vụ đánh bom địa phương, họ thấy mình bị những con muỗi này tấn công. Nhưng đoán xem? Nghiên cứu gần đây đã phát hiện ra một điều gây sốc về nguồn gốc của loài muỗi này - lịch sử của nó lâu đời hơn chúng ta tưởng rất nhiều!

Nguồn gốc bất ngờ của muỗi tàu điện ngầm

Trong nhiều năm, các nhà khoa học tin rằng muỗi Culex pipiens molestus đã thích nghi với cuộc sống dưới lòng đất chỉ trong vài thế kỷ, chủ yếu ở các thành phố như London.

Nhưng một nghiên cứu mới đã hoàn toàn đảo ngược lý thuyết đó! Theo nghiên cứu đột phá này, loài muỗi này có nguồn gốc cổ xưa, xuất hiện từ hơn 1.000 năm trước - sâu trong lòng Trung Đông, nơi khởi nguồn của một số nền văn minh nông nghiệp đầu tiên trên thế giới.

Một nhóm các nhà nghiên cứu, bao gồm các chuyên gia từ Đại học Princeton, đã tiến hành một nghiên cứu bộ gen quy mô lớn, phân tích DNA của 357 con muỗi từ nhiều khu vực khác nhau, bao gồm Châu Âu, Trung Đông và Bắc Phi. Phát hiện của họ hé lộ một góc nhìn mới đầy thú vị: muỗi tàu điện ngầm không chỉ tiến hóa gần đây trong môi trường đô thị. Thay vào đó, chúng đã thích nghi với các khu vực do con người thống trị lâu hơn chúng ta nghĩ rất nhiều, với hành trình bắt đầu từ những vùng đất nông nghiệp, nơi hệ thống tưới tiêu và nước tù đọng tạo nên môi trường sinh sản hoàn hảo.

Loài muỗi này đã tồn tại qua bao thế kỷ như thế nào?

Chìa khóa để hiểu về sự sinh tồn của loài muỗi này nằm ở khả năng sinh sôi nảy nở trong môi trường nhân tạo. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra ba bằng chứng chính chỉ ra nguồn gốc cổ xưa của chúng. Thứ nhất, muỗi từ vùng Địa Trung Hải có gen gần với quần thể muỗi molestus hơn so với muỗi từ Bắc Âu. Điều này cho thấy muỗi molestus đến từ khu vực Địa Trung Hải. Thứ hai, muỗi từ vùng Đông Địa Trung Hải có sự đa dạng di truyền cao hơn, cho thấy chúng đã tồn tại lâu hơn nhiều so với họ hàng châu Âu của chúng.

Cuối cùng, muỗi Culex pipiens, loài muỗi thích hút máu chim, không được tìm thấy ở Trung Đông, chứng minh cho ý kiến ​​rằng muỗi molestus đã thích nghi với việc hút máu động vật có vú, đặc biệt là con người, sớm hơn nhiều.

Tiến sĩ Lindy McBride, nhà nghiên cứu chính tại Princeton, cũng chỉ ra rằng các văn bản Ai Cập cổ đại đề cập đến các bệnh liên quan đến muỗi gây sưng tấy nghiêm trọng ở chân tay - một triệu chứng tương tự với các bệnh do muỗi molestus truyền. Điều này càng cho chúng ta thêm bằng chứng về việc loài muỗi này đã tiếp xúc với con người từ hàng nghìn năm trước.

Một loài muỗi nguy hiểm cho sức khỏe cộng đồng

Điều khiến Culex pipiens molestus càng đáng lo ngại hơn là vai trò mang mầm bệnh tiềm ẩn của nó. Không giống như các loài muỗi khác chủ yếu hút máu chim, muỗi molestus đã tiến hóa để hút máu động vật có vú, bao gồm cả con người. Sự thích nghi này khiến chúng trở thành vật chủ chính của các loại virus như virus Tây sông Nile. Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng các giống lai giữa muỗi molestus và muỗi Culex pipiens phổ biến hơn ở các khu vực đô thị, làm tăng nguy cơ lây truyền bệnh giữa người và động vật.

Điều này có ý nghĩa gì đối với tương lai?

Khi các thành phố phát triển và khí hậu thay đổi, môi trường đô thị càng trở nên phù hợp hơn với những loài muỗi kiên cường này. Tiến sĩ Amr Abdel-Samei, một chuyên gia côn trùng học phân tử, đã ca ngợi nghiên cứu này vì đã làm sáng tỏ quá khứ tiến hóa của loài muỗi. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh sự cần thiết của các chiến lược tiên tiến hơn để chống lại loài gây hại này. Từ kỹ thuật di truyền đến các giải pháp sáng tạo như can thiệp dựa trên vi khuẩn, chúng ta cần tư duy vượt ra ngoài khuôn khổ để chống lại loài muỗi đang thích nghi một cách thông minh như vậy.

Tóm lại, muỗi Culex pipiens molestus không chỉ là một mối phiền toái hiện đại; nó là một sinh vật sống sót đã tiến hóa cùng loài người hàng ngàn năm. Với biến đổi khí hậu và đô thị hóa ngày càng gia tăng, việc hiểu rõ nguồn gốc và hành vi của chúng là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe của chúng ta trong tương lai. Vì vậy, lần tới khi bạn ở trong ga tàu điện ngầm hoặc đang chiến đấu với muỗi, hãy nhớ đến sinh vật sống sót cổ xưa này và những thách thức mà nó có thể mang lại trong những năm tới!

Hãy luôn tò mò, giữ an toàn và tiếp tục học hỏi!