Bạn đã bao giờ ở gần một con ve sầu vào mùa hè hay nghe thấy tiếng kêu của cá voi vang vọng khắp đại dương và tự hỏi loài vật nào thực sự giữ danh hiệu có âm thanh lớn nhất chưa?
Thiên nhiên đầy rẫy những sinh vật đã tiến hóa để phát ra tiếng kêu xa xôi—đôi khi to đến mức có thể nghe thấy từ cách xa hàng dặm. Những âm thanh này phục vụ nhiều mục đích khác nhau, từ thu hút bạn tình đến bảo vệ lãnh thổ, và việc nghiên cứu chúng có thể dạy chúng ta rất nhiều về giao tiếp trong tự nhiên.
1. Cá voi xanh: Những gã khổng lồ của đại dương
Cá voi xanh không chỉ là loài động vật lớn nhất hành tinh mà còn nằm trong số những loài ồn ào nhất. Tiếng kêu tần số thấp của chúng có thể đạt tới 188 decibel, lớn hơn cả động cơ phản lực khi cất cánh. Những tiếng kêu này có thể truyền đi hàng trăm dặm dưới nước, cho phép cá voi xanh giao tiếp với nhau qua những vùng biển rộng lớn. Điều thú vị là, mặc dù âm lượng lớn, âm thanh lại ở sâu đến mức con người thường không thể nghe thấy nếu không có thiết bị đặc biệt. Sức mạnh giọng nói của chúng đóng vai trò quan trọng trong việc giao phối, vì con đực phát tín hiệu sự hiện diện của mình cho con cái ở bên kia đại dương.
2. Khỉ rú: Chuông báo động rừng
Bước vào một khu rừng nhiệt đới, bạn có thể nghe thấy tiếng gầm trầm, khàn khàn dường như không thể phát ra từ một con khỉ đơn lẻ. Khỉ rú có xương móng chuyên biệt giúp khuếch đại tiếng kêu của chúng, khiến chúng có thể đạt tới 140 decibel. Những tiếng kêu này phục vụ một mục đích thực tế: chúng đánh dấu lãnh thổ và cảnh báo các nhóm đối thủ giữ khoảng cách. Âm thanh lớn và lan xa cho phép các nhóm nhận biết được nhau mà không cần phải đối đầu trực tiếp với nhau, giúp giảm nguy cơ chấn thương.
3. Ve sầu: Những cỗ máy nhỏ bé mạnh mẽ
Ve sầu có vẻ nhỏ bé, nhưng tiếng kêu của chúng có thể vô cùng đáng kinh ngạc. Một số loài có thể tạo ra âm thanh lên tới 120 decibel, đủ sức sánh ngang với một buổi hòa nhạc rock. Con đực hót để thu hút bạn tình, với màng rung gọi là tymbal trên bụng. Trong các đàn lớn, những loài côn trùng nhỏ bé này có thể tạo ra một bức tường âm thanh gần như liên tục, lấp đầy cả khu rừng bằng tiếng vo ve chói tai. Âm lượng của chúng không chỉ ấn tượng mà còn là một chiến lược sinh tồn thông minh, bởi tiếng ồn tập thể có thể lấn át những kẻ săn mồi tiềm năng.
4. Voi: Sâu và rộng
Voi thường được gắn liền với những âm thanh như kèn trumpet, nhưng bí mật thực sự của chúng nằm ở tiếng ầm ầm tần số thấp được gọi là hạ âm. Những tiếng ầm ầm này có thể thấp hơn phạm vi nghe của con người nhưng có thể truyền đi vài km. Voi sử dụng chúng để phối hợp chuyển động, báo hiệu sự nguy hiểm hoặc thông báo tình trạng sinh sản. Ngay cả khi không nhìn thấy nhau, các nhóm gia đình vẫn có thể giữ liên lạc trên những thảo nguyên rộng lớn, cho thấy rằng âm thanh lớn không phải lúc nào cũng đồng nghĩa với âm vực cao—đôi khi những âm thanh trầm nhất lại là âm thanh mạnh mẽ nhất.
5. Sư tử: Tiếng gầm đòi sự tôn trọng
Ít có điều gì có thể thu hút trí tưởng tượng như tiếng gầm của sư tử. Một con sư tử đực trưởng thành có thể gầm lên tới 114 decibel, và những tiếng gầm này có thể vang xa tới 8 km. Tiếng gầm giúp sư tử đánh dấu lãnh thổ và duy trì trật tự xã hội trong đàn. Âm thanh này đặc biệt hiệu quả vào ban đêm khi nó truyền đi xa hơn, cảnh báo những con sư tử lân cận tránh những xung đột không cần thiết. Đối với con người, việc đứng gần một con sư tử đang gầm (tất nhiên là phải an toàn) là một lời nhắc nhở về sức mạnh tự nhiên nguyên sơ được thể hiện qua âm thanh.
Bài học từ những loài động vật ồn ào
Quan sát những loài động vật ồn ào nhất dạy chúng ta rằng giao tiếp không chỉ đơn thuần là âm lượng—mà còn là mục đích và sự thích nghi. Mỗi loài đã tiến hóa theo một cách riêng để đảm bảo thông điệp của chúng đến được với đối tượng mục tiêu.
1. Âm thanh truyền đi khác nhau trong không khí, nước và tán rừng: động vật thích nghi theo đó.
2. Âm lượng được cân bằng với chiến lược: tiếng kêu lớn có thể thu hút bạn tình nhưng cũng có thể thu hút động vật ăn thịt.
3. Cấu trúc giải phẫu đặc biệt thường cho phép âm thanh đặc biệt: màng nhĩ, dây thanh quản và buồng cộng hưởng khuếch đại giọng nói một cách tự nhiên.
Tại sao điều này lại quan trọng?
Nghiên cứu những tiếng kêu lớn này cũng giúp chúng ta hiểu được ô nhiễm tiếng ồn của con người ảnh hưởng đến động vật hoang dã như thế nào. Động vật dựa vào thính giác để sinh tồn, từ việc tránh kẻ thù đến tìm bạn tình. Bằng cách trân trọng những âm thanh tuyệt vời mà chúng tạo ra, chúng ta có thể bảo vệ môi trường sống của chúng tốt hơn và đảm bảo những màn trình diễn giọng nói này được duy trì.
Lần tới khi bạn nghe thấy tiếng ve sầu vo ve, tiếng cá voi kêu vo ve, hay tiếng khỉ hú, hãy nhớ rằng: thế giới động vật có rất nhiều kỹ sư âm thanh tự nhiên. Mỗi tiếng gọi là một thông điệp được chế tác cẩn thận, một kỳ quan của quá trình tiến hóa và là lời nhắc nhở rằng thiên nhiên có cách riêng để khiến mình được lắng nghe.
