Bạn đang cân nhắc chuyển sang sử dụng xe điện (EV)? Một trong những thay đổi lớn nhất khi sở hữu xe điện so với xe chạy xăng truyền thống chính là cách và nơi bạn “nạp năng lượng” hay nói đúng hơn là sạc pin.
Nếu như việc đổ xăng tại trạm là điều quen thuộc và nhanh chóng, thì sạc xe điện lại mang đến những lựa chọn và thách thức mới. Bạn nên sạc tại nhà hay dùng trạm công cộng?
Chi phí, tốc độ, và lợi ích lâu dài của mỗi lựa chọn ra sao? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết dưới đây.
Tìm Hiểu Ba Cấp Độ Sạc Xe Điện
Trước khi so sánh sạc tại nhà và sạc công cộng, bạn cần hiểu rõ ba cấp độ sạc EV phổ biến:
• Cấp độ 1 (120V): Ổ cắm điện thông thường, sạc được khoảng 3–5 dặm (5–8 km) mỗi giờ.
• Cấp độ 2 (240V): Sạc nhanh hơn, khoảng 15–30 dặm (25–50 km) mỗi giờ. Phổ biến cho cả sạc tại nhà và công cộng.
• Cấp độ 3 (DC Fast Charging): Sạc siêu nhanh, đầy 80% trong khoảng 30 phút. Chỉ có tại trạm công cộng.
Mỗi cấp độ có mục đích riêng: Cấp độ 1 phù hợp khi bạn chỉ cần sạc qua đêm và di chuyển quãng ngắn. Cấp độ 2 lý tưởng cho người lái xe hằng ngày. Cấp độ 3 là cứu cánh khi đi xa hoặc cần sạc gấp trong hành trình dài.
Sạc Tại Nhà: Tiện Lợi Nhưng Cần Đầu Tư
Sạc tại nhà là cách tiện lợi nhất để nạp năng lượng cho xe điện, đặc biệt nếu bạn có nhà riêng, gara hoặc chỗ đậu cố định. Chỉ cần cắm sạc qua đêm, sáng dậy là pin đã đầy.
Tuy nhiên, để sạc nhanh hơn, bạn sẽ cần bộ sạc cấp độ 2, với chi phí trung bình như sau:
• Thiết bị sạc: 400–1.000 USD
• Lắp đặt: 500–2.000 USD (tùy theo hệ thống điện và quy định địa phương)
Ngoài ra, bạn cần tính đến giá điện hằng tháng. Theo số liệu năm 2024, giá điện dân dụng trung bình khoảng 0,15 USD/kWh, nhưng có thể khác nhau tùy vùng.
Dẫu vậy, sạc tại nhà vẫn rẻ hơn đáng kể so với việc đổ xăng hoặc sạc thường xuyên ở trạm công cộng, tính trên mỗi dặm di chuyển.
Sạc Công Cộng: Nhanh Và Linh Hoạt
Các mạng lưới trạm sạc công cộng như ChargePoint, Electrify America và EVgo đang mở rộng nhanh chóng tại thành phố, đường cao tốc và trung tâm thương mại. Những trạm này cung cấp cả sạc cấp độ 2 và cấp độ 3, giúp bạn nạp nhanh năng lượng khi đang di chuyển.
Ưu điểm:
• Sạc nhanh (DC Fast): hữu ích cho chuyến đi dài hoặc tình huống khẩn cấp.
• Không cần lắp đặt tại nhà.
• Thanh toán dễ dàng qua ứng dụng hoặc thẻ thành viên.
Nhược điểm:
• Giá cao hơn: 0,30–0,60 USD/kWh (thậm chí cao hơn ở một số khu vực).
• Phí chờ: bị tính thêm nếu bạn để xe cắm sạc quá lâu sau khi đầy pin.
• Hạn chế ở vùng nông thôn, ít trạm.
Sạc công cộng đặc biệt hữu ích cho người sống ở thành phố không có chỗ đậu xe riêng hoặc thường xuyên đi xa. Tuy nhiên, nếu sử dụng hằng ngày, chi phí sẽ tăng lên đáng kể.
Thời Gian Sạc: Sự Khác Biệt Rõ Ràng
Tốc độ sạc phụ thuộc vào ba yếu tố chính:
• Dung lượng pin (pin càng lớn, sạc càng lâu)
• Công suất trạm sạc (Cấp độ 3 là nhanh nhất)
• Mức pin hiện tại (sạc chậm lại sau khi đạt 80%)
Ví dụ:
• Sạc tại nhà (Cấp độ 2): đầy pin trong 6–12 giờ.
• Sạc nhanh công cộng (DC): từ 20–80% trong 30–45 phút.
Vì vậy, hãy lên kế hoạch trước, đặc biệt nếu bạn thường xuyên lái xe đường dài hoặc không muốn chờ đợi.
So Sánh Chi Phí: Sạc Tại Nhà vs Sạc Công Cộng
Hãy cùng tính toán cho quãng đường trung bình 1.000 dặm/tháng (khoảng 1.600 km):
Sạc Tại Nhà:
• Hiệu suất trung bình: 0,3 kWh/mile
• 1.000 miles = 300 kWh
• Với giá 0,15 USD/kWh → 45 USD/tháng
Sạc Công Cộng:
• 1.000 miles = 300 kWh
• Với giá 0,40 USD/kWh → 120 USD/tháng
Như vậy, mỗi năm bạn có thể tiết kiệm hơn 900 USD nếu chủ yếu sạc tại nhà — một con số đáng để cân nhắc.
Cơ Sở Hạ Tầng Và Mạng Lưới Sạc
Khả năng tiếp cận trạm sạc khác nhau tùy khu vực:
• Thành phố có nhiều trạm công cộng hơn.
• Ngoại ô hoặc nông thôn thường ít trạm hơn.
• Không phải trạm nào cũng tương thích với mọi loại xe — hãy kiểm tra chuẩn sạc trước khi sử dụng.
Các ứng dụng như PlugShare hoặc A Better Routeplanner sẽ giúp bạn tìm trạm sạc gần nhất và lên kế hoạch tuyến đường dài hợp lý.
Tác Động Môi Trường Của Việc Sạc
Cả hai phương thức sạc đều thân thiện với môi trường hơn so với sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Tuy nhiên, sạc tại nhà mang lại nhiều quyền kiểm soát hơn đối với nguồn năng lượng bạn dùng.
Ví dụ:
• Nếu nhà bạn có hệ thống điện mặt trời, bạn có thể sạc hoàn toàn bằng năng lượng tái tạo.
• Một số công ty điện lực còn có chương trình giá điện thấp vào giờ thấp điểm, giúp bạn tiết kiệm hơn khi sạc ban đêm.
Ngược lại, trạm công cộng thường lấy điện từ lưới năng lượng hỗn hợp, vẫn có thể bao gồm nguồn từ nhiên liệu hóa thạch.
Hạn Chế Của Việc Sạc Tại Nhà
Dù tiện lợi, sạc tại nhà không phải ai cũng làm được:
• Người ở căn hộ hoặc nhà chung cư có thể không được lắp sạc riêng.
• Một số nhà cũ cần nâng cấp hệ thống điện, chi phí khá cao.
• Ban quản lý hoặc chủ nhà đôi khi không cho phép lắp đặt thiết bị sạc.
Nếu bạn thuộc các trường hợp này, hãy cân nhắc sạc ở trạm công cộng hoặc nơi làm việc.
Các Gói Thành Viên Và Ưu Đãi
Một số mạng lưới trạm sạc công cộng cung cấp gói hội viên để được giảm giá hoặc hưởng quyền lợi đặc biệt.
Ví dụ:
• Electrify America Pass+: 4 USD/tháng, được giảm giá sạc theo phút.
• EVgo Membership: quyền truy cập nhiều địa điểm hơn và tích điểm thưởng.
Nếu bạn thường xuyên dùng trạm công cộng, các gói này khá hợp lý. Nhưng nếu bạn chỉ sạc thi thoảng, thì không cần thiết.
Lựa Chọn Nào Phù Hợp Với Bạn?
Điều này phụ thuộc vào lối sống của bạn:
• Nếu bạn sở hữu nhà riêng và lái xe quãng ngắn hàng ngày → sạc tại nhà là lựa chọn kinh tế và thuận tiện nhất.
• Nếu bạn sống ở chung cư hoặc thường xuyên đi xa → bạn có thể dựa vào trạm công cộng, nhưng hãy chuẩn bị cho chi phí cao hơn.
