Các bạn đã bao giờ xem một cảnh phim khiến mình xúc động sâu sắc, dù hầu như không có lời thoại chưa?

Đó chính là phép màu của nghệ thuật quay phim. Cinematography — nghệ thuật và kỹ thuật ghi lại hình ảnh trên phim hoặc phương tiện kỹ thuật số — đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc kể chuyện.

Nó định hình cách chúng ta nhìn, cảm nhận và thấu hiểu câu chuyện đang diễn ra trên màn ảnh. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu vì sao cinematography lại quan trọng đến vậy trong nghệ thuật kể chuyện, và cách nó biến những cốt truyện đơn giản thành những trải nghiệm điện ảnh khó quên.

Cinematography là gì? Hơn cả việc quay phim

Cinematography thường được hiểu đơn giản là “quay một bộ phim”, nhưng thực tế nó phức tạp hơn rất nhiều. Nó bao gồm những quyết định về ánh sáng, góc máy, lựa chọn ống kính, bố cục và chuyển động. Mỗi yếu tố này đều góp phần định hình cách câu chuyện được thể hiện bằng hình ảnh và cách khán giả kết nối cảm xúc với nhân vật cũng như các sự kiện. Người quay phim — đôi khi được gọi là đạo diễn hình ảnh — làm việc chặt chẽ với đạo diễn để hiện thực hóa tầm nhìn của câu chuyện một cách sinh động và đầy ý nghĩa.

Ánh sáng: Định hình bầu không khí và cảm xúc

Ánh sáng là một trong những công cụ mạnh mẽ nhất của cinematography. Nó có thể khơi gợi cảm xúc và nhấn mạnh các yếu tố cụ thể trong câu chuyện. Ánh sáng mềm mại, ấm áp có thể mang lại cảm giác ấm cúng hoặc lãng mạn, trong khi ánh sáng yếu, bóng đổ đậm có thể tạo nên sự căng thẳng hoặc bí ẩn. Sự thay đổi ánh sáng trong suốt bộ phim có thể phản ánh sự chuyển biến tâm trạng, sự phát triển của nhân vật hoặc chiều sâu của chủ đề. Hiểu được vai trò của ánh sáng giúp người xem cảm nhận được cách cinematography dẫn dắt hành trình cảm xúc của mình.

Góc quay và bố cục: Dẫn dắt ánh nhìn của khán giả

Cách sắp xếp khung hình và lựa chọn góc quay có thể ảnh hưởng mạnh mẽ đến cách kể chuyện. Góc quay từ trên cao có thể khiến nhân vật trông yếu thế, trong khi góc quay từ thấp lại gợi cảm giác quyền lực hoặc vượt trội. Bố cục — tức cách sắp xếp vật thể và nhân vật trong khung hình — giúp định hướng sự chú ý và truyền tải mối quan hệ hoặc chủ đề một cách trực quan. Những lựa chọn này ảnh hưởng đến cách khán giả diễn giải cảnh phim mà không cần lời thoại, khiến cinematography trở thành người kể chuyện thầm lặng nhưng đầy sức mạnh.

Chuyển động máy quay: Thêm sức sống và góc nhìn

Chuyển động máy quay là một kỹ thuật khác giúp định hình cách kể chuyện. Những cú lia máy mượt mà có thể khiến người xem đắm chìm trong cảnh phim, trong khi những cú zoom đột ngột hoặc cảnh quay cầm tay rung lắc có thể tăng thêm sự căng thẳng hoặc tính chân thực. Chuyển động máy quay có thể mô phỏng cảm xúc hoặc góc nhìn của nhân vật, tạo nên sự kết nối sâu sắc hơn giữa khán giả và câu chuyện. Việc điều khiển chuyển động máy quay một cách tinh tế giúp bộ phim có nhịp điệu và dòng chảy tự nhiên, đồng thời tăng cường cả tính rõ ràng của cốt truyện lẫn tác động cảm xúc.

Bảng màu: Vẽ nên cảm xúc của câu chuyện

Màu sắc được sử dụng trong cinematography được lựa chọn cẩn thận để củng cố tông màu và chủ đề của câu chuyện. Những gam màu rực rỡ có thể biểu đạt niềm vui hoặc sự hỗn loạn, trong khi tông màu trầm lại gợi nên nỗi buồn hoặc sự chiêm nghiệm. Quá trình chỉnh màu trong khâu hậu kỳ giúp thống nhất bảng màu của bộ phim và củng cố cách kể chuyện bằng hình ảnh. Yếu tố tinh tế nhưng vô cùng quan trọng này giúp tạo nên bản sắc thị giác đáng nhớ cho mỗi bộ phim.

Cinematography và sự phát triển nhân vật

Không chỉ tạo dựng bầu không khí, cinematography còn giúp bộc lộ thế giới nội tâm của nhân vật. Những cảnh cận cảnh phơi bày biểu cảm tinh tế, trong khi cảnh toàn rộng đặt nhân vật trong không gian, cho thấy sự cô lập hoặc gắn kết. Cách nhân vật được chiếu sáng và bố trí trong khung hình có thể phản ánh trạng thái cảm xúc hoặc quá trình thay đổi của họ. Cách kể chuyện bằng hình ảnh này bổ trợ cho kịch bản và diễn xuất, mang lại trải nghiệm trọn vẹn và nhiều tầng ý nghĩa hơn.

Nghệ thuật cộng tác: Cách đạo diễn và quay phim phối hợp

Cinematography không bao giờ được tạo ra một cách đơn lẻ. Đạo diễn và người quay phim làm việc chặt chẽ để đảm bảo phong cách hình ảnh phục vụ tốt nhất cho mục tiêu kể chuyện. Tầm nhìn của đạo diễn định hướng các lựa chọn của người quay phim, nhưng chính chuyên môn của người quay phim lại quyết định cách tầm nhìn ấy được thể hiện bằng hình ảnh. Sự hợp tác này là yếu tố then chốt để tạo nên một bộ phim nơi câu chuyện và hình ảnh hòa quyện hoàn hảo, trở thành một hình thức kể chuyện đầy sức mạnh.

Kết luận: Cinematography ảnh hưởng thế nào đến trải nghiệm xem phim của bạn?

Lần tới khi các bạn xem một bộ phim, hãy chú ý đến cách nó được thể hiện — ánh sáng, góc quay, màu sắc và chuyển động. Những lựa chọn hình ảnh đó mang nhiều ý nghĩa vượt xa kịch bản và lời thoại.

Cinematography là một công cụ kể chuyện không thể thiếu, định hình cảm xúc và cách các bạn cảm nhận cốt truyện. Bộ phim nào khiến các bạn nhớ mãi chỉ vì phần hình ảnh của nó? Hãy chia sẻ cảm nhận và ví dụ yêu thích của các bạn — có thể các bạn sẽ nhìn điện ảnh theo một cách hoàn toàn mới!