Hoa hướng dương nổi tiếng vì khả năng theo dõi mặt trời suốt cả ngày, luôn quay về phía ánh sáng. Chính đặc điểm độc đáo này đã khiến chúng được gọi là “những bông hoa tìm ánh sáng.”
Nhưng bạn đã bao giờ tự hỏi — sau khi mặt trời lặn, làm thế nào mà chúng lại quay đầu trở lại phía đông, sẵn sàng cho bình minh hôm sau?
Một số người đùa rằng hoa hướng dương bí mật “bẻ cổ” quay đầu trong đêm khi không ai nhìn thấy. Hãy tưởng tượng cả một cánh đồng hoa đồng loạt quay về một hướng giữa màn đêm — nghe có vẻ hơi rùng rợn, đúng không? Tất nhiên, đó chỉ là một ý tưởng vui, hoàn toàn không có thật.
Cũng có người tin rằng hoa hướng dương có khả năng cảm nhận mặt trời, dù nó đang ở bên kia Trái Đất. Nhưng điều này cũng không có cơ sở khoa học. Vậy, chuyện gì thực sự đang diễn ra?
Hoa hướng dương không quay theo phép thuật, mà nhờ vào hai chất đặc biệt trong thân cây: auxin và xanthoxin.
• Auxin là một loại hoóc-môn tăng trưởng thực vật giúp hoa hướng dương phát triển. Tuy nhiên, auxin không thích ánh sáng! Thay vào đó, nó tập trung ở phía bị che bóng của thân cây. Chính vì thế, phía bị che sáng phát triển nhanh hơn so với phía có ánh sáng, khiến thân cây uốn cong về phía mặt trời.
• Xanthoxin thì ngược lại — nó làm chậm quá trình phát triển. Không giống auxin, xanthoxin ưa ánh sáng và tập trung ở phía đối diện với bóng râm, giúp duy trì hướng nghiêng của cây về phía ánh sáng mặt trời.
Chu trình này liên tục lặp lại, khiến hoa hướng dương non quay từ đông sang tây theo đường đi của mặt trời trong suốt cả ngày.
Khi mặt trời lặn, mọi thứ bắt đầu thay đổi. Khi không còn ánh sáng, tác động của auxin và xanthoxin yếu dần. Lúc này, thân hoa hướng dương từ từ thẳng lại, giúp bông hoa quay về hướng đông trước khi bình minh ló dạng.
Ngoài ra, trọng lực cũng đóng vai trò nhỏ — hoa hướng dương tự nhiên hơi nghiêng về phía trước, giúp chúng dễ dàng “tái định hướng” vị trí hơn.
Theo các nhà khoa học, hầu hết hoa hướng dương non đã quay hoàn toàn về phía đông vào khoảng 3 giờ sáng, kiên nhẫn chờ đợi ánh bình minh đầu tiên.
Không phải tất cả hoa hướng dương đều “nhảy múa” cùng mặt trời! Hiện tượng thú vị này chỉ xảy ra ở những cây hoa hướng dương còn non.
Khi trưởng thành, thân cây trở nên dày và cứng hơn, đồng thời lượng auxin và xanthoxin trong thân giảm dần, khiến chúng không còn dễ uốn cong như trước. Vì vậy, khi hoa hướng dương đã nở hoàn toàn, nó không còn quay theo mặt trời mà giữ nguyên một hướng cố định.
Điều thú vị là đa số hoa hướng dương trưởng thành đều hướng về phía đông nam. Vì sao lại như vậy?
1. Để Đón Ánh Mặt Trời Buổi Sáng:
Hướng về phía đông nam giúp hoa hướng dương hấp thụ ánh sáng dịu nhẹ vào sáng sớm, giúp làm khô sương nhanh, tránh ẩm mốc và bệnh hại, đồng thời bảo vệ hạt giống khỏe mạnh.
2. Để Tránh Cái Nóng Gay Gắt Buổi Trưa:
Phấn hoa của hướng dương rất nhạy cảm với nhiệt độ cao. Bằng cách quay về phía đông nam, hoa tránh được ánh nắng gắt giữa trưa, giúp phấn hoa không bị khô hoặc hư hại quá sớm.
Hoa hướng dương có vẻ đơn giản, nhưng chuyển động của chúng là minh chứng hoàn hảo cho khả năng thích nghi kỳ diệu của tự nhiên. Từ việc theo dõi mặt trời khi còn non cho đến tự chọn hướng cố định khi trưởng thành, hoa hướng dương thật sự xứng đáng với cái tên “loài hoa tìm ánh sáng.”
Vì vậy, lần tới khi bạn đi ngang qua một cánh đồng hoa hướng dương, hãy dừng lại một chút để cảm nhận “điệu nhảy thầm lặng” giữa hoa và mặt trời. Thiên nhiên thật tuyệt vời, phải không nào?