Bạn bước ra ngoài sau cơn mưa mùa hè và nhận thấy không khí trong lành hơn, thậm chí còn nhẹ nhàng hơn.
Điều đó không chỉ nằm trong suy nghĩ của bạn — cây cối xung quanh bạn đã âm thầm thanh lọc không khí. Ở những thành phố đông đúc xe hơi, xe buýt và công nghiệp, ô nhiễm dường như là điều không thể tránh khỏi.
Tuy nhiên, cây xanh trong công viên, dọc vỉa hè và thậm chí trên mái nhà đang âm thầm hoạt động để làm cho không khí trong lành hơn.
Không khí đô thị là hỗn hợp của khí thải xe hơi, khí thải công nghiệp và bụi từ các công trình xây dựng. Hậu quả là bầu trời mù mịt khói bụi và các vấn đề sức khỏe như hen suyễn, dị ứng và đau đầu. Cây xanh, cây bụi và vườn trên mái đóng vai trò to lớn trong việc cải thiện chất lượng không khí. Lá và lá kim của chúng giữ lại các hạt lơ lửng trong không khí, trong khi hệ thống rễ hấp thụ các khí độc hại và chuyển hóa chúng thành các hợp chất ít nguy hiểm hơn.
Đây không chỉ là một ý tưởng hay — nghiên cứu cho thấy các khu dân cư có cây xanh rậm rạp thường có tỷ lệ mắc bệnh đường hô hấp thấp hơn đáng kể. Trong một số nghiên cứu, những con phố có cây xanh trưởng thành ghi nhận lượng bụi mịn trong không khí ít hơn tới 25% so với những con phố trống trải. Điều này tương đương với việc loại bỏ hàng nghìn chiếc xe khỏi đường.
Lọc không khí
Những cây lá rộng lớn giống như những máy lọc không khí tự nhiên. Lá của chúng giữ lại bồ hóng, phấn hoa và bụi, ngăn không cho các hạt này bay vào phổi của bạn. Khi mưa đến, các mảnh vụn bị cuốn trôi và thấm vào đất.
Làm mát đường phố nóng bức
Các thành phố thường nóng hơn vài độ so với các khu vực xung quanh do bê tông và nhựa đường hấp thụ nhiệt. Hiệu ứng "đảo nhiệt đô thị" này làm cho tình trạng khói bụi trở nên tồi tệ hơn bằng cách giữ lại các chất ô nhiễm gần mặt đất. Cây xanh giúp che bóng cho đường phố và giải phóng độ ẩm thông qua quá trình thoát hơi nước, làm mát không khí một cách tự nhiên. Không khí mát hơn đồng nghĩa với việc không khí trong lành hơn.
Sản xuất oxy
Điều này có vẻ hiển nhiên, nhưng không nên đánh giá thấp tác dụng tăng cường oxy từ cây xanh đô thị. Hít thở không khí trong lành, giàu oxy có thể cải thiện sự tập trung, giảm mệt mỏi và thậm chí cải thiện tâm trạng. Trong một thành phố bận rộn, nơi mọi người dành hàng giờ để đi lại hoặc làm việc trong nhà, đây thực sự là một lợi ích sức khỏe.
Một số loại cây là những nhà vô địch trong việc chống ô nhiễm. Những cây có tán lá rộng như cây tiêu huyền, cây sồi và cây bồ đề có thể giữ lại nhiều hạt lơ lửng hơn nhờ lá rộng và tán lá dày đặc. Cây thường xanh và cây bụi phát triển quanh năm, khiến chúng trở nên quý giá trong những mùa lạnh khi các loại cây khác ngủ đông.
Cây bụi được trồng dọc theo những con đường đông đúc có thể tạo ra một rào cản ngăn khí thải không cho chúng lan tỏa vào vỉa hè. Trên thực tế, các bức tường sống - vườn thẳng đứng được lắp đặt trên mặt tiền tòa nhà - đã được chứng minh là có thể giảm tới 40% nồng độ nitơ dioxide tại địa phương. Ngay cả những chậu cây nhỏ trên ban công với cây thường xuân, dương xỉ hoặc cây bạch môn cũng có thể tạo ra sự khác biệt đáng kể trong cuộc sống chung cư.
Bạn không cần phải là một nhà thiết kế cảnh quan để góp phần chống ô nhiễm đô thị. Dưới đây là một vài hành động dễ dàng mà bất kỳ ai cũng có thể thử:
Trồng cây: Nếu bạn có sân hoặc không gian ngoài trời nhỏ, hãy chọn loài cây phát triển tốt trong khí hậu địa phương và cần ít chăm sóc.
Bắt đầu một khu vườn trên ban công: Các loại thảo mộc như hương thảo và bạc hà không chỉ làm sạch không khí mà còn có thể được sử dụng trong nấu ăn.
Hỗ trợ các dự án cộng đồng: Nhiều thành phố tổ chức các chương trình cho phép cư dân tình nguyện trồng cây đường phố hoặc duy trì không gian xanh.
Trồng cây theo chiều dọc: Chậu cây treo tường hoặc giỏ treo là lựa chọn hoàn hảo cho không gian nhỏ và bổ sung mảng xanh cho những nơi không có đất.
Không gian xanh không chỉ giảm ô nhiễm mà còn cải thiện sức khỏe tinh thần. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng sống gần cây xanh có thể làm giảm mức độ căng thẳng, khuyến khích hoạt động thể chất và thậm chí giúp mọi người ngủ ngon hơn. Đối với trẻ em, việc lớn lên gần công viên và cây xanh có liên quan đến sự phát triển nhận thức tốt hơn và giảm nguy cơ mắc một số bệnh lý sau này.
Các thành phố sẽ tiếp tục phát triển, và những thách thức về ô nhiễm cũng vậy. Nhưng cây xanh mang đến một giải pháp yên tĩnh, tiết kiệm và bền vững để làm cho cuộc sống đô thị trở nên lành mạnh hơn. Chúng không cần điện, không bị phân hủy, và vẫn hoạt động tốt miễn là được chăm sóc.
Lần tới khi bạn bước đi dưới tán cây xanh mát và hít một hơi thật sâu, sảng khoái, hãy nhớ rằng những cây xanh đó đang làm việc cho bạn. Ủng hộ việc trồng nhiều cây xanh hơn — dù là thông qua việc làm vườn cá nhân, các sáng kiến địa phương, hay thậm chí chỉ cần bỏ phiếu cho quy hoạch đô thị xanh hơn — là một bước đơn giản mà tất cả chúng ta có thể thực hiện để hít thở dễ dàng hơn và làm cho cuộc sống thành thị trở nên đáng sống hơn.