Chúng ta đều từng trải qua khoảnh khắc ấy—ngồi trong rạp chiếu, chờ đợi cảnh cuối cùng, và ngay khi mong có câu trả lời, màn hình bỗng tối đen.
Có người thích cảm giác đó, có người thì thấy khó hiểu hoặc thậm chí bực bội. Một cái kết có thể nâng tầm hoặc phá hỏng cả câu chuyện, và việc nên rõ ràng hay để ngỏ luôn là câu hỏi được nhắc đi nhắc lại.
Một kết thúc rõ ràng sẽ giải quyết mọi nút thắt. Chúng ta biết nhân vật chính ra sao, xung đột khép lại thế nào và ý nghĩa cuối cùng là gì. Hãy nghĩ đến những câu chuyện như Mưu cầu hạnh phúc hoặc Những nhân vật lịch sử vĩ đại. Mọi thứ được gói gọn, trọn vẹn. Những cái kết như vậy mang lại cảm giác yên tâm, khép lại và hài lòng—nhất là khi ta đã gắn bó tình cảm với nhân vật.
Ngược lại, một kết thúc bỏ ngỏ để lại khoảng trống cho trí tưởng tượng. Chúng ta không nhận đủ câu trả lời. Có thể nhân vật bước đi vào nơi vô định, hoặc một bí ẩn không được giải đáp. Những bộ phim như Kẻ đánh cắp giấc mơ hay Những kẻ khờ mộng mơ là ví dụ hoàn hảo. Kiểu kết này mời gọi chúng ta suy ngẫm sâu hơn, tự hỏi điều gì sẽ xảy ra tiếp theo, và thậm chí tự tạo ra cách hiểu riêng.
Chúng ta thường thích kết thúc rõ ràng khi câu chuyện giàu cảm xúc, nặng nề hoặc xoay quanh nhân vật. Sau khi đã đầu tư nhiều tình cảm cho bộ phim, ta muốn biết kết cục thế nào. Nó giống như đọc một bức thư—bạn mong có lời kết, chứ không phải bị ngắt ngang đột ngột. Một cái kết trọn vẹn mang lại sự khép lại và cho phép ta rời khỏi câu chuyện trong thỏa mãn.
Nhưng đôi khi, ta lại không muốn biết hết mọi điều. Nếu bộ phim mang tính biểu tượng, nhiều tầng nghĩa hoặc nhiều cú ngoặt, một kết thúc bỏ ngỏ sẽ chân thật hơn. Cuộc sống đâu phải lúc nào cũng trọn vẹn, và cái kết mơ hồ có thể phản ánh đúng điều đó. Hơn nữa, nó còn khơi gợi những cuộc thảo luận—biết bao lần chúng ta thức khuya tranh luận xem rốt cuộc điều gì đã diễn ra ở đoạn cuối?
Đạo diễn và biên kịch chọn loại kết thúc tùy theo thông điệp họ muốn gửi gắm. Một cái kết rõ ràng nói với ta: “Đây là ý nghĩa của câu chuyện”. Trong khi một cái kết bỏ ngỏ lại như đang nhắn: “Đến lượt bạn suy nghĩ”. Có người sáng tạo muốn thử thách chúng ta. Có người lại muốn mang đến sự an ủi. Dù thế nào, đó cũng là lựa chọn nghệ thuật định hình cảm xúc của ta khi đèn trong rạp bật sáng.
Có, và một số bộ phim đã tìm ra điểm giao thoa. Chúng cho ta đủ thông tin để hiểu cái kết, nhưng vẫn giữ lại một phần mơ hồ. Sự cân bằng này vừa níu giữ sự hứng thú, vừa không khiến ta cảm thấy lạc lõng. Nó giống như câu chuyện kết thúc, nhưng chưa hẳn hết—nó vẫn còn đọng lại trong ta thêm chút nữa.
Thật ra điều này phụ thuộc vào loại câu chuyện và sở thích của người xem. Có người muốn có câu trả lời rõ ràng, có người lại thích sự bí ẩn. Điều quan trọng nhất là cái kết phải trung thực với mạch chuyện. Một kết thúc ép buộc hạnh phúc hay một cú ngoặt rối rắm đều có thể gây thất vọng. Nhưng khi nó phù hợp với tinh thần và thông điệp, cả hai kiểu đều có thể trở thành cao trào đầy sức mạnh.
Vậy còn bạn? Bạn thích một bộ phim có cái kết giải đáp mọi thắc mắc, hay một cái kết khiến bạn day dứt suy nghĩ? Hãy chia sẻ cái kết phim bạn yêu thích nhất và lý do vì sao nó khiến bạn nhớ mãi. Bởi đôi khi, những câu chuyện hay nhất chính là những câu chuyện còn tiếp tục sống trong ta, ngay cả khi dòng chữ “hết phim” đã hiện lên.