Những cảnh quay một đúp (one-take shots), hay còn gọi là “long takes”, nổi tiếng nhờ dòng chảy liền mạch, không có vết cắt lộ rõ.
Khi xem những bộ phim như 1917 hay Oldboy, hẳn bạn đã kinh ngạc khi thấy máy quay theo chân nhân vật xuyên suốt những phân cảnh phức tạp chỉ trong một nhịp thở.
Cảnh quay một đúp tạo nên cảm giác nhập vai theo thời gian thực vô cùng độc đáo. Chúng có thể nâng cao tác động cảm xúc nhờ loại bỏ sự “giả tạo” của việc cắt ghép. Các đạo diễn sử dụng kỹ thuật này để phô diễn sự dàn dựng, không gian và diễn xuất của diễn viên theo cách vừa trực diện vừa chân thực. Nhưng làm thế nào mà các nhà làm phim có thể thực hiện được một kỳ công vừa kỹ thuật vừa nghệ thuật như vậy? Hãy cùng khám phá sự kỳ diệu và thử thách phía sau cảnh quay một đúp.
Cảnh Quay Một Đúp Là Gì?
Cảnh quay một đúp là quá trình ghi hình liên tục một phân cảnh mà không hề dừng lại hay cắt cảnh. Khác với cách dựng phim truyền thống – ghép nhiều cảnh nhỏ lại – một cảnh quay một đúp ghi lại tất cả trong thời gian thực. Kỹ thuật này cho phép khán giả trải nghiệm câu chuyện một cách nhập tâm hơn, như thể họ đang song hành cùng nhân vật mà không có bất kỳ sự gián đoạn nào. Tuy nhiên, những cảnh quay một đúp thực sự rất hiếm và cực kỳ khó để thực hiện.
Thách Thức: Độ Chính Xác Và Sự Phối Hợp
Quay một cảnh một đúp chẳng khác nào kết hợp giữa một vở kịch trực tiếp và một điệu vũ phức tạp. Mọi diễn viên, người quay phim, kỹ thuật viên ánh sáng, âm thanh đều phải phối hợp hoàn hảo. Chỉ một sai sót nhỏ dù là trễ nhịp, rung máy hay lời thoại sai cũng có thể phá hỏng toàn bộ, buộc cả ê-kíp phải quay lại từ đầu. Điều này đòi hỏi tập luyện căng thẳng và sự tập trung cao độ.
Những Ví Dụ Kinh Điển: 1917 và Oldboy
1917 nổi tiếng với phong cách như một cảnh quay duy nhất, theo chân hai người lính trong nhiệm vụ. Thực tế, đó là một “cảnh quay dài” được ghép từ nhiều đoạn với những “cắt giấu” tinh vi, sử dụng bóng tối hay vật thể che màn hình để chuyển cảnh mà khán giả không hề nhận ra. Nhờ vậy, đạo diễn Sam Mendes vừa tạo nên trải nghiệm căng thẳng, nhập vai, vừa xử lý được giới hạn thực tế của quay phim.
Trong Oldboy, cảnh chiến đấu hành lang khốc liệt được quay một mạch, thể hiện sức bền của diễn viên và sự ăn ý tuyệt đối của cả ê-kíp. Không giống như 1917, cảnh này là một đúp thực sự, đòi hỏi sự chính xác tuyệt đối và sức chịu đựng thể chất mạnh mẽ.
Kỹ Thuật Đằng Sau “Phép Màu”
Để tạo ảo giác về một cảnh quay liền mạch hoàn hảo, các nhà làm phim thường áp dụng nhiều kỹ thuật:
- Cắt giấu: Che điểm cắt bằng cách đưa máy qua vùng tối, để vật thể chắn khung hình hoặc lợi dụng chuyển động máy quay thật nhanh.
- Thiết bị hiện đại: Gimbal, drone hay Steadicam giúp máy quay di chuyển mượt mà, linh hoạt ngay cả trong không gian chật hẹp.
- Chuẩn bị tiền kỳ kỹ lưỡng: Lập kế hoạch chi tiết đường đi của máy, vị trí diễn viên, sự thay đổi ánh sáng để cảnh quay thật liền mạch.
- Quay nhiều lần và ghép chỉnh: Quay đi quay lại nhiều lần rồi chọn những đoạn tốt nhất, ghép thành một dải liền mạch.
Vai Trò Của Công Nghệ
Sự tiến bộ của công nghệ ổn định hình ảnh và thiết bị gọn nhẹ khiến những cảnh quay phức tạp ngày nay trở nên khả thi hơn. Chẳng hạn, sự ra đời của Steadicam đã tạo nên cuộc cách mạng cho kỹ thuật quay dài, cho phép ghi hình trôi chảy mà không rung lắc. Trong 1917, kỹ thuật số còn hỗ trợ “hòa trộn” các cảnh quay để tạo cảm giác như một hành trình duy nhất, không gián đoạn.
Cảnh quay một đúp nhắc chúng ta rằng điện ảnh là nghệ thuật tập thể, đòi hỏi kiên nhẫn, sáng tạo và chuẩn bị kỹ càng. Chúng thách thức giới hạn công nghệ lẫn sự phối hợp của con người, tạo nên những khoảnh khắc điện ảnh khó quên. Trân trọng những cảnh quay này cũng chính là cách để hiểu sâu hơn về công phu phía sau màn ảnh.
Còn bạn thì sao? Những cảnh quay một đúp nào từng khiến bạn ấn tượng nhất? Chúng đã ảnh hưởng đến trải nghiệm xem phim của bạn thế nào? Hãy chia sẻ cảm nhận và khoảnh khắc yêu thích của bạn—cùng nhau tôn vinh nghệ thuật kể chuyện liền mạch!
