Một câu chuyện hay luôn là yếu tố quan trọng trong điện ảnh, nhưng đôi khi cách kể lại quan trọng không kém chính câu chuyện đó.
Kỹ thuật kể chuyện phi tuyến tính — nơi các sự kiện không được trình bày theo trình tự thời gian đã trở thành một phương pháp ngày càng phổ biến và đầy hứng khởi để các nhà làm phim chinh phục khán giả.
Thay vì đi theo một đường thẳng từ đầu đến cuối, những bộ phim này nhảy qua lại giữa các mốc thời gian và góc nhìn, mời gọi người xem ghép từng mảnh ghép lại với nhau như một trò chơi. Hãy cùng khám phá vì sao lối kể chuyện phi tuyến tính lại cuốn hút đến vậy và cách nó mang đến những trải nghiệm điện ảnh phong phú hơn.
Kể chuyện phi tuyến tính có nghĩa là cốt truyện không được trình bày theo một trình tự thời gian đơn giản. Thay vào đó, các cảnh có thể nhảy tới lui trong quá khứ – hiện tại hoặc thể hiện sự kiện từ nhiều góc nhìn khác nhau. Kỹ thuật này buộc chúng ta phải chủ động tham gia vào mạch truyện, khiến trải nghiệm xem phim trở nên tương tác hơn. Những tác phẩm như Pulp Fiction hay Memento nổi tiếng nhờ phong cách này, dần dần hé lộ thông tin để tạo kịch tính và làm sâu sắc thêm sự thấu hiểu về nhân vật. Chúng ta nhận ra rằng lối kể phi tuyến phản ánh chính cách ký ức và trải nghiệm vận hành — không phải là một chuỗi thẳng tắp, mà thường là những mảnh ghép chồng lấn, ngắt quãng.
Bằng cách đảo trật tự thời gian, các nhà làm phim có thể nhấn mạnh cao trào cảm xúc hoặc tạo bất ngờ. Ví dụ, nếu mở đầu bằng một bi kịch rồi sau đó hé lộ những khoảnh khắc hạnh phúc, cảm giác mất mát sẽ càng day dứt. Hoặc khi bắt đầu bằng một cảnh bí ẩn, rồi dần lý giải qua hồi tưởng, khán giả sẽ bị cuốn theo sự tò mò. Trong Tia nắng vĩnh cửu của tâm hồn tinh khiết (Eternal Sunshine of the Spotless Mind), cấu trúc phi tuyến mô phỏng quá trình ký ức của nhân vật bị xóa bỏ, biến cách kể chuyện trở thành một phần của chủ đề. Sự hòa quyện giữa hình thức và nội dung tạo nên mối liên kết cảm xúc mạnh mẽ.
Những câu chuyện phi tuyến thường thể hiện sự kiện từ nhiều góc độ nhân vật khác nhau. Cách này giúp chúng ta hiểu rõ hơn động cơ, xung đột và bản chất con người. Các bộ phim như Ảo Thuật Gia Đấu Trí (The Prestige) sử dụng song song nhiều tuyến thời gian và góc nhìn để liên tục đánh đố khán giả, đồng thời hé lộ những tầng lớp ẩn giấu. Điều này phản chiếu thực tế đời sống, nơi sự thật phụ thuộc vào người kể. Nó khuyến khích chúng ta tư duy phản biện và tự mình lắp ghép ý nghĩa.
Phim phi tuyến đòi hỏi sự tập trung cao độ, thậm chí cần xem nhiều lần mới thấu hiểu hết. Điều này có thể là thách thức, nhưng cũng mang lại phần thưởng xứng đáng. Khi những mảnh ghép khớp lại, chúng ta có được cảm giác “giải mã thành công” và phát hiện ra tầng sâu ý tưởng. Các chuyên gia nhận định rằng lối kể phi tuyến khiến khán giả trở thành người xem chủ động thay vì thụ động, từ đó trải nghiệm điện ảnh trở nên đáng nhớ và kích thích tư duy hơn.
Những bộ phim gần đây như Oppenheimer hay Glass Onion tiếp tục khai thác lối kể phi tuyến, kết hợp với nhân vật đa chiều và chủ đề phức tạp. Nền tảng trực tuyến cũng giúp khán giả dễ dàng dừng, tua lại, hay xem nhiều lần, khiến thể loại này trở nên dễ tiếp cận hơn. Các nhà làm phim ngày nay không chỉ dùng phi tuyến để tạo bí ẩn hay hồi hộp, mà còn để khám phá ký ức, bản sắc và khái niệm về thời gian, đưa nghệ thuật kể chuyện điện ảnh tiến vào những miền đất mới.
Chúng ta đã thấy cách kể chuyện phi tuyến phá vỡ quy tắc truyền thống để tạo nên những bộ phim cuốn hút, giàu cảm xúc và gợi nhiều suy ngẫm. Vậy những bộ phim phi tuyến nào khiến bạn ấn tượng hoặc thử thách bạn nhiều nhất? Lối kể này đã ảnh hưởng đến sự kết nối của bạn với câu chuyện như thế nào? Hãy chia sẻ cảm nhận và tác phẩm yêu thích của bạn cùng chúng tôi!