Chúng ta thường thấy nấm mọc lên từ mặt đất hay trên thân cây và dễ lầm tưởng rằng chúng là thực vật. Xét cho cùng, nấm không di chuyển và trông như thể được “cắm rễ” trong đất, đúng không?

Nhưng thực tế, nấm hoàn toàn không phải là thực vật. Chúng thuộc về một nhóm sinh vật khác hẳn gọi là giới nấm (fungi). Điều này có nghĩa là chúng có những đặc điểm và vòng đời riêng biệt, khác hoàn toàn với thực vật.

Nấm thuộc về giới Nấm

Không giống như thực vật, nấm không tự tạo ra thức ăn nhờ ánh sáng mặt trời. Thực vật sử dụng quá trình quang hợp để chuyển hóa ánh sáng thành năng lượng, còn nấm thì không có “công cụ” để làm điều đó. Thay vào đó, nấm lấy dưỡng chất bằng cách phân hủy chất hữu cơ đã chết, hoặc đôi khi ký sinh trên cây cối hay động vật. Chính vì vậy, nấm tạo thành một giới sinh vật riêng biệt, quan trọng chẳng kém gì thực vật và động vật, nhưng rất khác biệt.

Nấm phát triển như thế nào

Nấm bắt đầu vòng đời dưới lòng đất dưới dạng những sợi nhỏ li ti gọi là sợi nấm (mycelium). Lớp sợi nấm này âm thầm lan rộng dưới bề mặt, có khi trong nhiều tháng hoặc nhiều năm. Khi điều kiện như độ ẩm và nhiệt độ trở nên thích hợp, sợi nấm sẽ tạo ra phần mà chúng ta nhìn thấy trên mặt đất — quả thể nấm. Đây là phần chúng ta thường ăn hoặc bắt gặp mọc trên gỗ mục, đất hay cỏ.

Vòng đời 4 giai đoạn

Vòng đời của nấm có thể được chia thành bốn giai đoạn chính: đầu tiên là giai đoạn sợi nấm, khi toàn bộ quá trình phát triển diễn ra âm thầm dưới lòng đất; tiếp theo là giai đoạn hình thành “mầm nấm” (primordium), khi những nụ nhỏ bắt đầu xuất hiện; thứ ba là giai đoạn “đầu ghim” (pinhead), khi các cây nấm tí hon nhú lên; và cuối cùng là giai đoạn trưởng thành, khi nấm phát triển hoàn chỉnh và sẵn sàng phát tán bào tử để sinh sản.

Nấm sinh sản bằng bào tử, không phải hạt

Thực vật phát tán bằng hạt, còn nấm lại dùng bào tử. Những bào tử này cực kỳ nhỏ và nhẹ — chúng được phóng ra từ dưới mũ nấm và trôi theo gió. Khi rơi xuống nơi có đủ độ ẩm và dinh dưỡng, chúng sẽ bắt đầu một quần thể nấm mới. Nhờ phương thức sinh sản này, nấm có thể lan rộng nhanh chóng và tồn tại ở hầu khắp mọi nơi.

Tại sao nấm quan trọng

Dù không phải thực vật, nấm lại đóng vai trò to lớn trong tự nhiên. Chúng phân hủy lá rụng, gỗ mục và các chất hữu cơ khác, biến chúng thành dưỡng chất làm giàu cho đất. Nhờ vậy, cây cối mới phát triển tốt hơn, cho thấy nấm và thực vật thực ra phụ thuộc lẫn nhau. Hơn nữa, nhiều loài nấm vừa ngon vừa bổ dưỡng đối với con người, nhưng cũng có loài độc hại, nên ta cần cẩn trọng khi ăn.

Nấm thật đặc biệt

Giờ ta đã biết nấm không phải là thực vật — chúng thuộc giới nấm, với cách sống và phát triển độc đáo riêng. Bề ngoài, chúng có thể giống thực vật, nhưng câu chuyện thực sự bên trong lại hoàn toàn khác. Bạn đã bao giờ bắt gặp một cây nấm ngoài tự nhiên, hay thử trồng nấm tại nhà chưa? Hãy chia sẻ trải nghiệm của bạn với chúng tôi! Cùng nhau, chúng ta sẽ khám phá thêm nhiều điều kỳ thú về loài sinh vật tuyệt vời này.