Chúng ta đều đã từng trải qua cảm giác ấy — một làn sóng cảm xúc dâng trào khi xem phim, dù chẳng có nhân vật nào trên màn ảnh thốt nên một lời. Tim ta đập nhanh hơn, khóe mắt ươn ướt, hoặc ta ngồi sát mép ghế, hoàn toàn bị cuốn vào câu chuyện.

Nhưng sự thật là: không chỉ diễn xuất hay hình ảnh khiến ta xúc động. Đó còn là âm nhạc. Nhạc phim lặng lẽ vang lên phía sau, nhưng sức mạnh của nó thì vô cùng lớn. Không có âm nhạc, ngay cả những cảnh giàu cảm xúc nhất cũng trở nên nhạt nhòa.

Hãy cùng khám phá cách âm nhạc trong điện ảnh thật sự ảnh hưởng đến cảm xúc của chúng ta — và lý do vì sao ta thường không hề nhận ra.

Âm nhạc định hình sắc thái cảm xúc

Ngay khi những nốt nhạc đầu tiên vang lên, ta đã cảm nhận được bầu không khí của phim. Đây là một bộ phim hài? Kinh dị? Hay một câu chuyện tình bi thương? Âm nhạc sẽ nói cho ta biết. Ví dụ, trong phim kinh dị, tiếng violin chói tai và những cú nhạc dồn dập bất ngờ khiến ta thấy bất an ngay cả trước khi điều đáng sợ xảy ra. Còn trong những bộ phim lãng mạn, tiếng piano êm dịu hay những bản nhạc dàn nhạc trữ tình báo hiệu tình yêu đang lan tỏa. Âm nhạc dẫn dắt cảm xúc chúng ta từ trước — nó mở màn cho câu chuyện.

Chúng ta gắn âm thanh với cảm xúc

Bộ não con người tự nhiên liên kết một số âm thanh với những cảm xúc nhất định. Nghiên cứu của nhà thần kinh học Stefan Koelsch cho thấy âm nhạc kích hoạt những vùng não chịu trách nhiệm xử lý cảm xúc như hạch hạnh nhân (amygdala) và hồi hải mã (hippocampus). Đó là lý do một giai điệu chậm rãi thường khiến ta trầm ngâm hoặc buồn bã, trong khi nhịp nhanh lại khơi dậy sự hào hứng. Các nhà soạn nhạc phim tận dụng khoa học này để tạo ra âm nhạc hòa nhịp với cảm xúc nhân vật. Khi nghe, não bộ chúng ta phản chiếu cảm xúc ấy. Ta khóc khi nhân vật khóc, không chỉ vì câu chuyện, mà vì âm nhạc khiến ta thực sự cảm nhận được nỗi đau ấy.

Khoảng lặng và âm thanh: sự tương phản quan trọng

Thú vị thay, khoảng lặng cũng là một công cụ và hiệu quả hơn khi trước đó đã có âm nhạc. Khi nhạc đột ngột tắt, các giác quan của ta trở nên nhạy bén hơn. Ta biết điều gì đó lớn sắp xảy ra. Trong các bộ phim hành động, khoảnh khắc nhạc ngừng hẳn ngay trước khi vụ nổ hoặc bước ngoặt lớn xảy ra sẽ kéo căng sự chú ý và tăng cao kịch tính. Không chỉ là những gì ta nghe mà còn là khi ta không nghe thấy gì.

Những giai điệu đáng nhớ ở lại mãi

Một số bản nhạc trở thành phần không thể tách rời của câu chuyện. Chỉ vài nốt nhạc có thể lập tức gợi cảm giác hồi hộp, hoặc một bản nhạc trữ tình có thể khiến ta rung động sâu sắc — ngay cả khi đã nghe từ rất lâu. Những giai điệu ấy không chỉ vang vọng trong tâm trí, mà còn gắn liền với ký ức và cảm xúc. Ta không chỉ nhớ cảnh phim — ta còn nhớ nguyên vẹn cảm giác mà nó mang lại.

Âm nhạc giúp kể chuyện

Những bản nhạc phim xuất sắc không chỉ hỗ trợ một cảnh quay — chúng dẫn dắt cả câu chuyện. Âm nhạc làm nổi bật các khoảnh khắc cảm xúc, báo hiệu hiểm nguy, hoặc hé lộ những giằng xé nội tâm của nhân vật. Nhạc sĩ Hans Zimmer từng nói rằng âm nhạc cho phép bạn cảm nhận điều mà nhân vật không thể nói ra. Trong bộ phim Interstellar, phần nhạc nền tối giản nhưng dạt dào của ông giúp ta cảm nhận sự bao la của vũ trụ và sức nặng của thời gian mà không cần một lời thoại nào.

Chúng ta nhận ra nó rõ nhất khi nó biến mất

Lần tới khi xem phim, hãy thử tưởng tượng một cảnh mà không có âm nhạc. Một màn rượt đuổi bỗng trở nên chậm chạp. Một màn lộ diện đầy kịch tính trở nên thiếu trọn vẹn. Một nụ hôn lãng mạn mất đi sức lay động. Âm nhạc chính là yếu tố khiến những khoảnh khắc trở nên khó quên. Nó là chất keo cảm xúc kết nối mọi hình ảnh. Khi được sử dụng khéo léo, ta hầu như không nhận ra nó. Nhưng khi vắng bóng, khoảng trống ấy trở nên rõ rệt.

Tại sao điều này quan trọng với khán giả

Khi hiểu cách nhạc phim vận hành, ta sẽ trân trọng hơn giá trị của điện ảnh. Ta nhận ra rằng kể chuyện không chỉ là kịch bản hay diễn xuất — mà còn là thiết kế âm thanh. Điều này cũng dạy ta nhiều về phản ứng cảm xúc của chính mình. Âm nhạc không chỉ để giải trí. Nó định hình cảm giác, ký ức và sự kết nối của chúng ta.

Vì vậy, lần tới — hãy lắng nghe kỹ hơn

Lần tới khi xem một bộ phim, hãy thử chú ý kỹ đến âm nhạc. Nó đang muốn nói gì với bạn? Nó khiến bạn cảm thấy gì trước khi cảnh phim bắt đầu? Bạn có thể sẽ bất ngờ trước những gì nó đang làm phía sau hậu trường. Và giờ, chúng tôi muốn biết — bạn có bản nhạc phim yêu thích nào từng lay động mình sâu sắc không? Hãy chia sẻ cùng chúng tôi! Cùng nhau trò chuyện về những bản nhạc vẫn vang vọng trong tim ta, ngay cả khi dòng chữ “The End” đã khép lại.