Bạn có bao giờ tự hỏi trong những loại phân bón mua ở cửa hàng thực sự có gì không?
Hoặc bạn muốn một cách rẻ hơn, an toàn hơn và tự nhiên hơn để nuôi dưỡng cây trồng? Tự làm phân bón hữu cơ tại nhà dễ hơn bạn nghĩ—và nó rất tốt cho cây trồng, ví tiền của bạn và môi trường.
Cho dù bạn trồng rau, hoa hay cây cảnh trong nhà, phân bón tự chế sẽ mang đến cho khu vườn của bạn một nguồn dinh dưỡng mạnh mẽ, không hóa chất. Cùng bắt đầu nào!
Tại sao nên chọn phân bón hữu cơ?
Phân bón hữu cơ có nguồn gốc tự nhiên—như thức ăn thừa, phân trộn và nguyên liệu thực vật—và cải thiện sức khỏe đất theo thời gian. Không giống như phân bón tổng hợp, mang lại kết quả nhanh chóng nhưng ngắn hạn, phân bón hữu cơ nuôi dưỡng cả cây trồng và hệ vi sinh vật đất, hỗ trợ độ phì nhiêu lâu dài.
Lợi ích của việc sử dụng phân bón hữu cơ tự làm bao gồm:
• Không hóa chất độc hại
• Cải thiện kết cấu và khả năng thoát nước của đất
• Giảm nguy cơ bón quá nhiều phân
• Phát triển rễ tốt hơn và kháng bệnh tốt hơn
• Giảm chi phí làm vườn
• Hơn nữa, bạn sẽ giảm thiểu rác thải nhà bếp và góp phần vào lối sống bền vững hơn.
Hiểu những kiến thức cơ bản về dinh dưỡng
Trước khi tự làm phân bón, bạn nên tìm hiểu những gì cây trồng thực sự cần. Ba chất dinh dưỡng chính là:
• Nitơ (N): Thúc đẩy sự phát triển của lá và thân cây
• Phốt pho (P): Hỗ trợ sự phát triển của rễ và ra hoa/quả
• Kali (K): Cải thiện sức khỏe tổng thể, khả năng kháng bệnh và điều hòa nước
Các chất hữu cơ giải phóng các chất dinh dưỡng này từ từ, cung cấp nguồn cung cấp ổn định theo thời gian. Các nguyên tố vi lượng khác như canxi, magie và lưu huỳnh cũng rất quan trọng và thường có sẵn trong các vật liệu ủ.
Vật liệu nhà bếp làm phân bón tuyệt vời
Nhà bếp của bạn có rất nhiều thứ quý giá có thể được biến thành phân bón cho cây trồng. Dưới đây là một vài vật liệu dễ dàng và an toàn để tái sử dụng:
• Vỏ chuối: Giàu kali và phốt pho. Cắt nhỏ và chôn gần rễ cây ra hoa.
• Bã cà phê: Bổ sung nitơ và cải thiện kết cấu đất. Rắc xung quanh các loại cây ưa axit như việt quất hoặc đỗ quyên.
• Vỏ trứng: Cung cấp canxi và giảm độ chua của đất. Nghiền nát và trộn vào đất hoặc phân trộn.
• Rác thải rau củ: Cho vào phân trộn hoặc làm phân bón dạng lỏng (chi tiết bên dưới). Tránh thức ăn thừa có dầu mỡ hoặc mặn.
• Lá trà đã qua sử dụng: Giàu dinh dưỡng và rất tốt cho cây dương xỉ và cây có hoa.
Tránh sử dụng thực phẩm nấu chín, thịt hoặc các sản phẩm từ sữa, vì chúng có thể thu hút sâu bệnh và gây ra mùi khó chịu.
Ủ phân đơn giản tại nhà
Ủ phân là một trong những cách hiệu quả nhất để tái chế rác thải hữu cơ thành phân bón giàu dinh dưỡng. Bạn không cần một sân rộng hay một thùng rác cầu kỳ—một thùng nhỏ hoặc xô có nắp đậy là đủ cho việc ủ phân trong nhà.
Thực hiện theo công thức cơ bản sau:
• Phân xanh (Giàu nitơ): Vỏ trái cây, rau củ vụn, bã cà phê, túi trà
• Phân nâu (Giàu cacbon): Giấy vụn, lá khô, bìa cứng, rơm rạ
• Độ ẩm: Giữ ẩm như miếng bọt biển vắt kiệt nước
• Không khí: Khuấy hoặc đảo đống phân hàng tuần để oxy lưu thông
• Sau 2–3 tháng, bạn sẽ có phân trộn sẫm màu, tơi xốp, có mùi đất và sẵn sàng để trộn vào đất vườn hoặc cây trồng trong chậu.
Cách làm phân hữu cơ dạng lỏng
Phân bón dạng lỏng cung cấp dinh dưỡng nhanh chóng cho cây trồng và rất lý tưởng để sử dụng 2–4 tuần một lần trong suốt mùa sinh trưởng. Dưới đây là hai công thức dễ làm:
1. Trà vỏ chuối
• Ngâm vỏ chuối trong bình nước từ 3–5 ngày
• Lọc lấy nước và dùng để tưới cây
• Trà giàu kali rất lý tưởng cho cây ra hoa
2. Trà ủ phân hữu cơ
• Thêm vài muỗng phân ủ đã ủ vào xô nước
• Ngâm trong 24–48 giờ, thỉnh thoảng khuấy đều
• Lọc và sử dụng nước giàu dinh dưỡng làm phân bón nhẹ
Luôn sử dụng nước sạch, đã khử clo và tránh để trà quá lâu, vì trà có thể bị yếm khí (thiếu oxy).
Hỗn hợp phân bón khô dễ làm
Nếu bạn thích phân bón khô, dưới đây là một vài hỗn hợp tự làm đơn giản mà bạn có thể rắc xung quanh cây hoặc trộn vào đất trồng:
Hỗn hợp phân bón cho vườn rau:
• 1 phần vỏ trứng khô, nghiền nát (canxi)
• 1 phần bã cà phê (nitơ)
• 1 phần tro gỗ (kali, nếu có)
Hỗn hợp phân bón cho hoa:
• 1 phần bột khoáng tự nhiên (phốt pho)
• 1 phần bột vỏ chuối (vỏ khô và xay nhuyễn)
• 1 phần muối Epsom (magiê)
Sử dụng vừa phải và trộn đều với đất để tránh mất cân bằng dinh dưỡng.
Mẹo sử dụng an toàn và hiệu quả
Phân hữu cơ không phải lúc nào cũng có nghĩa là "càng nhiều càng tốt". Ngay cả phân bón tự nhiên cũng cần được sử dụng đúng cách. Dưới đây là cách sử dụng:
• Không bón quá nhiều: Dinh dưỡng dư thừa có thể làm hỏng rễ hoặc làm cây chậm phát triển.
• Kiểm tra đất nếu có thể: Tìm hiểu xem đất đã có những chất dinh dưỡng nào.
• Đúng thời điểm: Bón phân trong mùa sinh trưởng mạnh (xuân và hè) và giảm bón phân vào mùa đông.
• Bón phân tránh xa thân cây: Giữ phân bón cách gốc cây vài inch để tránh bị cháy.
• Nếu bạn không chắc chắn, hãy bắt đầu với lượng nhỏ và quan sát phản ứng của cây.
• Góc nhìn chuyên gia: Các nhà nghiên cứu nói gì?
• Theo Đại học Nông nghiệp và Tài nguyên Thiên nhiên California, phân hữu cơ và chất hữu cơ cải thiện cấu trúc đất, tăng khả năng giữ nước và hỗ trợ các vi sinh vật có lợi - giúp cây trồng phục hồi tốt hơn về lâu dài. Ngoài ra, các nghiên cứu từ Viện Rodale đã chỉ ra rằng phương pháp canh tác hữu cơ giúp đất khỏe mạnh hơn và giảm thiểu bệnh tật cho cây trồng so với các loại phân bón tổng hợp.
Bằng chứng khoa học này cho thấy phân bón hữu cơ tự làm không chỉ tiết kiệm chi phí mà còn được hỗ trợ bởi các nghiên cứu nông nghiệp lâu dài.
Lời kết: Sống xanh hơn mỗi ngày
Tự làm phân bón hữu cơ có thể chỉ là một bước nhỏ, nhưng lại mang lại những lợi ích to lớn - cho khu vườn, sức khỏe của bạn và cho cả hành tinh. Bạn đang giảm thiểu chất thải, cắt giảm hóa chất độc hại và xây dựng mối liên hệ sâu sắc hơn với cách vạn vật sinh trưởng.
