Bạn đã từng nghe những lời quảng cáo rồi: “Cây này giúp làm sạch không khí”. “Hãy trồng một cây lan ý để loại bỏ độc tố”. Có thể bạn thậm chí đã mua một chậu lưỡi hổ đặt trong phòng ngủ, mong muốn có được bầu không khí trong lành hơn.
Nhưng bao nhiêu trong số đó thực sự dựa trên cơ sở khoa học và bao nhiêu chỉ là chiêu tiếp thị “xanh”? Hãy cùng tìm hiểu những gì các nhà nghiên cứu—bao gồm cả NASA—thực sự phát hiện về cây trồng trong nhà và chất lượng không khí.
Câu trả lời có thể khiến bạn bất ngờ.
Nghiên Cứu NASA: Nơi Khởi Đầu Câu Chuyện
Một nghiên cứu từ năm 1989 đã khơi nguồn ý tưởng này, nhưng nó cũng có những giới hạn quan trọng.
Nghiên cứu nổi tiếng của NASA về cây xanh và khả năng thanh lọc không khí trong nhà thường được trích dẫn như bằng chứng cho thấy cây cảnh có thể làm sạch môi trường sống. Nghiên cứu này chỉ ra rằng một số loài cây có thể loại bỏ các hợp chất hữu cơ bay hơi (VOC) như formaldehyde, benzene và trichloroethylene trong môi trường kín.
Nhưng điểm mấu chốt là: những thí nghiệm đó được thực hiện trong các buồng kín như lò vi sóng, không phải trong không gian sống thực tế. Các cây được đặt trong môi trường có nồng độ chất ô nhiễm cao, và không khí hoàn toàn không lưu thông như trong một căn phòng thông thường. Nói cách khác, điều kiện thử nghiệm rất khác xa so với thực tế cuộc sống.
Điều Gì Diễn Ra Trong Nhà Ở Thực Tế?
Cây xanh có lọc không khí—nhưng tốc độ chậm đến mức hầu như không đáng kể trong quy mô căn hộ.
Năm 2019, các nhà nghiên cứu từ Đại học Drexel đã rà soát hàng chục nghiên cứu xoay quanh chủ đề này. Kết luận của họ? Bạn sẽ cần từ 10 đến 1.000 cây trên mỗi mét vuông để đạt được hiệu quả tương đương một chiếc máy lọc không khí hiện đại.
Hãy hình dung điều đó. Để thực sự cải thiện chất lượng không khí trong nhà, bạn sẽ phải biến phòng khách thành một khu rừng thu nhỏ.
Vì vậy, dù cây có thể loại bỏ VOC về mặt kỹ thuật, nhưng chúng làm điều đó với tốc độ quá chậm—không đủ để tạo ra sự thay đổi có ý nghĩa trong môi trường sống thông thường.
Những Gì Cây Xanh Thật Sự Làm Tốt
Chúng cải thiện độ ẩm, giảm căng thẳng và hỗ trợ sức khỏe tinh thần.
Dù vai trò lọc không khí của cây thường bị thổi phồng, nhưng chúng vẫn mang lại nhiều lợi ích thực tế:
1. Điều hòa độ ẩm
Thông qua quá trình thoát hơi nước, cây giải phóng độ ẩm vào không khí—đặc biệt hữu ích trong mùa đông khi hệ thống sưởi khiến không khí khô.
2. Tăng cường tinh thần
Các nghiên cứu từ Đại học Exeter và những nơi khác cho thấy cây xanh giúp cải thiện tâm trạng, giảm căng thẳng và tăng năng suất làm việc.
3.Hỗ trợ hệ vi sinh vật<
Một số cây có thể chứa vi khuẩn có lợi trong đất, góp phần cân bằng hệ sinh thái vi sinh trong không gian sống—dù lĩnh vực nghiên cứu này vẫn đang được tiếp tục mở rộng.
Vậy nên, dù cây trầu bà của bạn không “hút” hết độc tố, nó vẫn có thể giúp bạn cảm thấy dễ chịu hơn, tập trung hơn và bớt khô da.
Các Tác Nhân Gây Ô Nhiễm Trong Nhà Và Cách Xử Lý Thực Tế
Cây không thể làm sạch toàn bộ không khí, nhưng các biện pháp khác thì có thể.
Dưới đây là một số chất gây ô nhiễm phổ biến trong nhà và giải pháp hiệu quả:
1. Formaldehyde – Có trong đồ nội thất, sàn nhà, chất tẩy rửa.
Giải pháp: Tăng thông gió, chọn sản phẩm ít VOC.
2. NO₂ và bụi mịn – Sinh ra từ bếp gas hoặc ô nhiễm ngoài trời.
Giải pháp: Dùng máy hút mùi, máy lọc không khí có bộ lọc HEPA.
3. Bào tử nấm mốc và bụi – Xuất hiện trong không gian ẩm hoặc thiếu lưu thông không khí.
Giải pháp: Dùng máy hút ẩm, máy lọc không khí, vệ sinh định kỳ.
Các chuyên gia như Tiến sĩ Michael Waring, nhà nghiên cứu chất lượng không khí trong nhà tại Drexel, khẳng định rằng các giải pháp cơ học (như lọc khí HVAC hoặc máy lọc hiện đại) hiệu quả hơn nhiều so với việc trưng bày hàng chục chậu cây xanh.
Nếu Vẫn Muốn Trồng Cây, Hãy Chọn Cho Đúng
Một số loài cây dễ chăm và phát triển tốt trong nhà.
Nếu bạn vẫn muốn thêm cây vào không gian sống, hãy ưu tiên những loài dễ sống và phù hợp với điều kiện trong nhà. Gợi ý một số lựa chọn phổ biến:
1. Lưỡi hổ (Sansevieria) – Chịu được thiếu sáng và khô hạn; phù hợp với người mới bắt đầu.
2. Lan ý (Spathiphyllum) – Giúp tăng độ ẩm, nhưng độc với thú cưng.
3. Cây nhện (Chlorophytum comosum) – Sống khỏe và phát triển nhanh.
4. Cọ cảnh (Areca Palm) – Tốt cho việc tăng độ ẩm trong những không gian rộng.
Những loài cây này sẽ không “tẩy sạch” không khí, nhưng chúng có thể khiến không gian sống của bạn trở nên dễ chịu và thư thái hơn về mặt tâm lý.
Bạn không cần từ bỏ cây xanh. Chúng đẹp, dễ chịu, và có một vài lợi ích vật lý nho nhỏ. Chỉ là....đừng mong chúng có thể thay thế cho máy lọc không khí hay hệ thống thông gió chuẩn chỉnh
Vậy nên, nếu bạn có một chậu dương xỉ trên kệ? Hãy giữ lại. Nhưng nếu bạn thật sự nghiêm túc với chất lượng không khí trong nhà, hãy cân nhắc thêm một bộ lọc HEPA bên cạnh nó.
Bạn có cảm thấy không gian sống khác biệt hơn khi có cây xanh quanh mình không? Hãy chia sẻ trải nghiệm: điều gì khiến bạn cảm thấy nhẹ nhõm và khỏe khoắn hơn khi ở trong nhà?
