Xin chào các bạn! Đã bao giờ thắc mắc toán học có thể giúp chúng ta hiểu thế giới xung quanh như thế nào chưa? Nếu có, hôm nay chúng ta sẽ có một hành trình đầy thú vị vào thế giới kỳ diệu của các con số.
Toán học đã trở thành một trong những phát minh vĩ đại nhất của nhân loại, giúp chúng ta điều hướng những phức tạp của cuộc sống.
Ngôn ngữ của vũ trụ
Toán học không chỉ là giải phương trình hay tính toán con số mà nó thực sự là một ngôn ngữ phổ quát. Hãy nghĩ về nó như một cách tốt nhất để mô tả thế giới. Từ cách chúng ta di chuyển trong cuộc sống đến cách mà vũ trụ hoạt động, toán học hiện diện ở khắp mọi nơi. Nó là cách chúng ta giải thích các quy luật của tự nhiên, dự đoán các sự kiện trong tương lai và thậm chí giúp chúng ta sống sót qua những ngày khó khăn.
Bí mật của bộ não: Tất cả chúng ta đều là những thiên tài toán học
Vậy, khả năng kỳ diệu này xuất phát từ đâu? Chính là bộ não của chúng ta! Ngay cả khi chúng ta không nhận ra, bộ não chúng ta liên tục thực hiện các phép tính toán học. Cho dù bạn đang bắt bóng, lái xe qua dòng xe cộ, hay cân đối ngân sách, bộ não đang âm thầm thực hiện những phép tính phức tạp mà bạn không hề hay biết. Như Karl Friston, một nhà thần kinh học tại Đại học Luân Đôn giải thích, "Toán học thật đơn giản và đối xứng". Bộ não của chúng ta sử dụng sự đơn giản này để diễn giải thế giới, giống như cách động vật theo bản năng hiểu về môi trường sống xung quanh chúng. Cá heo, chẳng hạn, sử dụng toán học để cảm nhận dòng nước xung quanh, thậm chí cả cây cối cũng phát triển theo những đường xoắn ốc toán học hoàn hảo. Đây chính là cách tự nhiên tổ chức sự phức tạp.
Mô hình nội tại: Làm thế nào chúng ta dự đoán thế giới
Lý thuyết của Friston về mô hình nội tại của não rất thú vị. Hãy tưởng tượng rằng bộ não của bạn giống như một hệ thống định vị GPS siêu thông minh. Nó liên tục dự đoán những gì sẽ xảy ra tiếp theo và cập nhật bản đồ nội tại dựa trên những gì thực sự xảy ra. Khi bạn đưa ra quyết định, bộ não của bạn đang xem xét tất cả các kết quả có thể xảy ra và chọn ra lựa chọn phù hợp nhất.Dễ hiểu hơn, khi bạn băng qua đường, bộ não của bạn dự đoán tốc độ xe, khoảng cách bạn cần đi, và liệu có an toàn hay không. Quá trình liên tục này giúp bạn ra quyết định nhanh chóng và giữ bạn an toàn trong một thế giới phức tạp.
Bẫy nhận thức: Tại sao đôi khi chúng ta sai lầm
Nhưng ngay cả bộ não siêu thông minh của chúng ta cũng mắc lỗi. Bạn đã bao giờ tự nhủ, “Đèn đỏ lâu quá rồi, chắc chắn sắp chuyển xanh” chưa? Đây được gọi là sai lầm do kỳ vọng sai lầm, và nó là một ví dụ tuyệt vời về cách bộ não đôi khi dựa vào các mẫu quen thuộc thay vì các sự thật thống kê thực sự. Bộ não chúng ta tiến hóa để đưa ra quyết định nhanh chóng nhằm sinh tồn, nhưng đôi khi những quyết định đó không phải là chính xác nhất.Tương tự, hiệu ứng Weber-Fechner giải thích tại sao khó nhận ra sự khác biệt nhỏ khi mọi thứ trở nên cực đoan. Chẳng hạn, dễ nhận thấy sự khác biệt giữa một vật nặng 1kg và 2kg, nhưng 21kg và 22kg có thể cảm giác gần như không khác nhau. Bộ não chúng ta được xây dựng để hiểu thế giới, nhưng đôi khi lại sử dụng các lối tắt dẫn đến những sai lầm trong phán đoán.
Chúng ta sinh ra với cảm giác số học
Có một điều thú vị hơn nữa: nghiên cứu cho thấy con người sinh ra đã có một cảm giác số học bẩm sinh. Bạn có thể không nhận ra, nhưng bộ não của bạn có thể nhận biết số lượng một cách bản năng. Các nghiên cứu chỉ ra rằng trẻ sơ sinh chỉ mới 6 tháng tuổi đã có thể phân biệt được các số lượng khác nhau — mà không cần phải đếm. Khả năng bẩm sinh này giúp tổ tiên chúng ta đưa ra quyết định sinh tồn, như thu thập bao nhiêu thức ăn hoặc khi nào nên tránh nguy hiểm.Ngay cả ở những bộ tộc xa xôi không có hệ thống số viết, người ta vẫn có thể ước lượng chính xác số lượng. Điều này cho thấy bản năng toán học của chúng ta ăn sâu, và khả năng này đã tiến hóa qua hàng ngàn năm.
