Sông băng là một khái niệm khá xa lạ với nhiều người và đây cũng là một cảnh đẹp mà chúng ta có thể chọn làm điểm đến du lịch, khám phá, đặc biệt là đối với những người yêu thiên nhiên và mạo hiểm. Thảm họa núi lửa St Helens ở Washington năm 1980 lại tạo ra một trong những sông băng trẻ nhất và sạch nhất hành tinh.
Núi lửa St Helens, phía nam bang Washington, phun trào dữ dội vào ngày 18/5/1980 khiến 57 người chết và phá hủy một vùng rộng lớn ở khu vực Tây Bắc Thái Bình Dương của nước Mỹ. Lượng đất đá, tro bụi bắn ra từ đỉnh núi tương đương với khối lượng một triệu bể bơi ở Thế vận hội Olympic.
Các nhà sinh vật học lo sợ vụ phun trào này sẽ tạo ra áp suất và nhiệt lượng đủ lớn để tiêu hủy toàn bộ vùng đất màu mỡ xung quanh. Thế nhưng 35 năm sau, khu vực núi lửa phun trào hồi sinh và mầm sống sinh sôi: đậu lupin nở hoa, cây tổng quán sủi phủ kín hai bên bờ suối và nai sừng tấm trở về. Trong khi đó, khu vực tâm núi lửa (miệng núi lửa) chứng kiến một hiện tượng không ngờ: sự xuất hiện của sông băng.
Được đặt tên chính thức là Crater Glacier vào tháng 6/2006, dòng sông băng rộng gần 1,3km2 này là một trong những sông băng trẻ nhất và sạch nhất trên thế giới.
Từ năm 2004 đến năm 2008, sông băng tiếp tục mở rộng nhờ một vòm nham thạch khổng lồ (hình thành khi dung nham dạng sền sệt tích tụ một chỗ). Một khối dung nham bị đông cứng nhô lên từ tâm núi lửa, ép sông băng sát vào vách ngăn phía đông miệng núi lửa làm tăng tốc độ dòng chảy. Trong chuỗi sự kiện bất thường này, sự phát triển của vòm nham thạch không những không chặn được dòng chảy của sông băng (một phần bởi lớp đá bảo vệ kiên cố) mà còn giúp nó chảy xuôi theo sườn núi nhanh hơn.
Trong lần phun trào vào năm 1980, núi lửa St Helens mất đi 70% lượng băng. Lũ bùn mà nó gây ra cuốn trôi nhiều cầu và phương tiện giao thông, chôn vùi nhiều nhà cửa, cướp đi sinh mạng của cả người và vật. Ngày nay, các hệ thống cảnh báo sớm như thiết bị phát hiện sóng âm và đo địa chấn được đưa vào sử dụng giúp phát hiện lũ bùn sắp xảy ra.
Việc vẽ bản đồ hang động dưới sông băng hàng năm cũng góp phần bảo vệ sinh mạng, bởi việc ghi lại chính xác những thay đổi đáng kể về kích cỡ hang động mỗi năm giúp phát hiện sự gia tăng của hoạt động địa nhiệt trước khi núi lửa phun trào. Trong ảnh là một thiết bị GPS thuộc Trạm quan sát Ranh giới Địa tầng EarthScope, được lắp đặt nhằm phát hiện những chuyển động nhỏ của vỏ trái đất, giúp phân tích xu hướng hoạt động của núi lửa.
Tại Trạm quan sát đỉnh Johnston, cách phía bắc núi lửa St Helens khoảng 1,6km, du khách có thể tìm hiểu về lịch sử của núi lửa, hậu quả của nó trong quá khứ cũng như hiểm họa trong tương lai. Với nỗ lực không ngừng của các nhà khoa học và sự quan tâm của cộng đồng, sự mở rộng của vòm nham thạch mới ở núi lửa St Helens và sự phát triển độc đáo của sông băng Crater Glacier sẽ trở thành niềm đam mê và kiêu hãnh thay vì nỗi ám ảnh, sợ hãi.
