Thực vật là những nhà sản xuất chính trong hệ sinh thái của Trái Đất.
Là sinh vật tự dưỡng, chúng tạo ra thức ăn của riêng mình thông qua quá trình quang hợp, một quá trình cũng đóng vai trò quan trọng trong vòng tuần hoàn nước của hành tinh.
Bằng cách chuyển đổi carbon dioxide và nước thành năng lượng, thực vật giúp duy trì sự cân bằng môi trường và hỗ trợ sự sống trên Trái Đất.
Nước rất cần thiết cho sự sống còn và phát triển của thực vật, đóng vai trò tương tự như máu ở động vật. Nước đóng vai trò là môi trường vận chuyển, phân phối chất dinh dưỡng và thức ăn đến các bộ phận khác nhau của cây. Nước cũng giúp thực vật điều chỉnh nhiệt độ của chúng. Thực vật hấp thụ nước từ đất thông qua lông hút của rễ. Sau đó, chúng mất độ ẩm thông qua một quá trình gọi là thoát hơi nước, trong đó nước bốc hơi từ bề mặt của thân và lá.
Ánh sáng Mặt Trời rất cần thiết cho quá trình quang hợp, quá trình mà thực vật tạo ra thức ăn của chúng. Nếu không có ánh sáng Mặt Trời, quá trình quang hợp không thể diễn ra, nghĩa là thực vật không thể tạo ra tinh bột.
Sắc tố diệp lục màu xanh lá cây có trong thực vật tự dưỡng đóng vai trò quan trọng trong quá trình quang hợp. Diệp lục hấp thụ ánh sáng Mặt Trời, giữ lại năng lượng nhiệt và kích hoạt quá trình quang hợp.
Thực vật phát triển mạnh trong đất màu mỡ, giàu dinh dưỡng, cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển và duy trì của chúng. Ngược lại, đất cằn cỗi thiếu các chất dinh dưỡng cần thiết để duy trì sự sống của thực vật. Các loại cây khác nhau có sở thích đất cụ thể dựa trên môi trường sống của chúng. Ví dụ, xương rồng phát triển tốt nhất trong đất cát do các đặc tính độc đáo của nó.
Nhiệt độ đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển của thực vật. Thực vật cần phạm vi nhiệt độ tối ưu để duy trì các quá trình sống của chúng. Điều kiện cực lạnh có thể làm chậm các quá trình này và khiến thực vật héo úa, trong khi nhiệt độ quá cao cũng có thể gây hại.
Thực vật thích nghi với môi trường sống của chúng thông qua những thay đổi về mặt sinh lý và hình thái. Ví dụ, cây lá kim thích nghi với khí hậu lạnh, trong khi các loài thực vật sa mạc như xương rồng thích nghi với nhiệt độ cao. Điều hòa nhiệt độ thích hợp là rất quan trọng để duy trì sự phát triển của thực vật. Nó ảnh hưởng đến các quá trình như thoát hơi nước, đảm bảo cây duy trì cân bằng nước và tiếp tục phát triển trong điều kiện thích hợp.