Chuồn chuồn là một trong những cư dân lâu đời nhất của hành tinh, lần đầu tiên xuất hiện khoảng 300 triệu năm về trước.

Trong nhiều thiên niên kỷ, chúng đã phát triển kỹ năng săn mồi, bay, và sống sót lâu một cách đáng kinh ngạc—ít nhất là theo tiêu chuẩn của côn trùng.

Một trong những khả năng nổi bật của chúng là bay ngược, một kỹ năng đặc biệt hữu ích khi săn đuổi ruồi và muỗi. Dưới đây là tám sự thật thú vị có thể làm thay đổi cách bạn nhìn nhận về những sinh vật cổ xưa phi thường tuyệt đẹp này.

1. Chuồn chuồn là bậc thầy săn mồi trên không

Chuồn chuồn là những thợ săn trên không xuất sắc, đặc biệt với con mồi như muỗi, ruồi, và các loài côn trùng nhỏ khác. Thay vì chỉ đuổi theo, chúng thực hiện các cuộc phục kích chính xác từ trên không. Chuồn chuồn có khả năng tính toán tốc độ và quỹ đạo của con mồi, điều chỉnh đường bay để chặn bắt giữa không trung. Với tỷ lệ săn mồi thành công lên đến 97%, chúng là nỗi khiếp sợ tuyệt đối—ít nhất là đối với các loài côn trùng.

2. Hàm của chúng sắc như dao cạo

Chuồn chuồn thuộc bộ Odonata, có nghĩa là có răng, đề cập đến việc hàm răng cưa sắc bén của chúng. Chúng bắt con mồi bằng chân, sử dụng bộ hàm sắc nhọn để xé cánh, ngăn không cho con mồi trốn thoát, và nuốt chửng mà không cần hạ cánh. May mắn thay, hầu hết chuồn chuồn không thể cắn người. Chỉ một số loài lớn mới có khả năng cắn chúng ta, nhưng chúng cũng chỉ làm vậy để tự vệ.

3. Chuồn chuồn là nghệ sĩ nhào lộn trên không

Chuồn chuồn là những nghệ sĩ nhào lộn tài tình trong tự nhiên. Với hai cặp cánh được điều khiển bởi các cơ độc lập ở ngực, chúng di chuyển nhanh một cách đáng kinh ngạc. Khả năng bay linh hoạt cho phép chúng di chuyển theo mọi hướng—từ bay về phía trước, lùi, sang ngang, đến lơ lửng tại chỗ trong hơn một phút. Những kỹ năng này giúp chuồn chuồn có lợi thế săn mồi lớn, tiếp cận con mồi từ mọi hướng với sự chính xác cao.

4. Đôi mắt của chúng vô cùng phức tạp

Đầu chuồn chuồn chủ yếu được bao phủ bởi đôi mắt kép khổng lồ, chứa khoảng 30.000 mắt đơn (thấu kính). Đôi mắt này cung cấp tầm nhìn gần như 360 độ, chỉ có một điểm mù nhỏ phía sau chúng. Khả năng nhìn toàn cảnh này giúp chuồn chuồn phát hiện và theo dõi con mồi một cách hiệu quả.

5. Chuồn chuồn dành nhiều năm dưới nước

Chuồn chuồn trải qua phần lớn cuộc đời ở dưới nước. Sau khi trứng được đẻ vào nước, ấu trùng nở ra và sống dưới nước từ vài tháng đến hai năm—hoặc thậm chí lên đến sáu năm ở một số loài, tùy thuộc vào điều kiện khí hậu.

6. Một số phát triển mạnh trong nước mặn

Hầu hết côn trùng tránh môi trường nước mặn, nhưng một số loài chuồn chuồn lại ngoại lệ. Các loài như chuồn chuồn biển (Erythrodiplax berenicei) có thể đẻ trứng trong môi trường có độ mặn cao hơn nước biển. Điều này khiến chúng trở nên độc đáo ở Bắc Mỹ, với môi trường sống bao gồm đầm lầy nước mặn, rừng ngập mặn và hồ nước mặn.

7. Chuồn chuồn là đồng minh của con người

Những loài côn trùng này cực kỳ có lợi cho con người, đặc biệt trong việc kiểm soát quần thể côn trùng có hại. Một con chuồn chuồn có thể tiêu thụ từ 30 đến hàng trăm con muỗi chỉ trong một ngày.

8. Chúng được tôn vinh tại các khu bảo tồn trên toàn thế giới

Các khu bảo tồn chuồn chuồn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ những loài côn trùng cổ xưa này khỏi các mối đe dọa như mất môi trường sống và ô nhiễm. Vương quốc Anh đã mở khu bảo tồn chuồn chuồn đầu tiên trên thế giới, có tên là Trung tâm Chuồn Chuồn, vào năm 2009. Tại Hoa Kỳ, Ao Bảo tồn Chuồn Chuồn ở Albuquerque, New Mexico, là nơi trú ẩn lý tưởng cho nhiều loài chuồn chuồn.