Chim bói cá sông (Alcedo atthis) là một trong những loài chim nổi bật nhất trong hệ chim của Bồ Đào Nha.
Bộ lông xanh biếc lấp lánh ở lưng và cánh kết hợp với bụng màu cam rực rỡ khiến nó trở thành một kỳ quan thực sự của thiên nhiên. Vẻ đẹp này đã biến loài chim nhỏ bé thành niềm yêu thích của các nhiếp ảnh gia thiên nhiên, dù việc chụp được hình loài chim nhanh nhẹn và khó nắm bắt này không hề dễ dàng.
Môi trường sống và phân bố
Nơi tìm thấy chim bói cá sông
Ở Bồ Đào Nha, bói cá sông thường được bắt gặp đậu trên các cọc nhỏ hoặc cành khô gần các vùng nước, chăm chú tìm mồi. Loài chim này phân bố rộng rãi khắp Bồ Đào Nha đại lục, đặc biệt phổ biến ở các khu vực ven biển và đồng bằng, dù hiếm khi xuất hiện ở độ cao trên 1000 mét.
Phạm vi toàn cầu
Loài chim này có nguồn gốc ở Bắc Phi và Châu Âu, với các quần thể trải dài đến tận Châu Á. Trong khi bói cá sông ở Tây Âu chủ yếu sống cố định, thì các cá thể ở Đông Âu lại di cư đến những vùng ấm áp hơn như bán đảo Iberia, Pháp, và Tây Phi vào mùa đông.
Lãnh thổ rộng lớn của một loài chim nhỏ
Sống đơn độc và có lãnh thổ
Dù chỉ dài khoảng 18 cm, bói cá sông cần một lãnh thổ rộng tới 1,5 km dọc theo sông. Là loài chim sống đơn độc, nó bảo vệ lãnh thổ của mình rất quyết liệt để đảm bảo đủ nguồn thức ăn, an toàn và nơi làm tổ lý tưởng.
Tranh chấp lãnh thổ
Những cuộc tranh chấp lãnh thổ có thể trở nên kịch liệt, với các cuộc truy đuổi trên không tốc độ cao, những cú mổ bằng mỏ, và thậm chí là cố gắng dìm đối thủ xuống nước. Những trận chiến này thể hiện sự quyết tâm của bói cá trong việc bảo vệ lãnh thổ của mình.
Giao phối và làm tổ
Sự đình chiến tạm thời
Trong mùa giao phối, từ tháng 4 đến tháng 7, những căng thẳng lãnh thổ giữa con đực và con cái tạm lắng xuống. Lễ tán tỉnh thường bao gồm việc con đực dâng tặng một con cá tươi cho con cái, khéo léo đặt nó theo hướng đầu cá chĩa vào mỏ của con cái.
Làm tổ và nuôi chim non
Cặp bói cá cùng nhau đào tổ, thường ở các bờ sông hoặc sườn dốc, tạo ra một đường hầm dài từ 60 đến 90 cm dẫn đến buồng chứa trứng. Việc xây tổ mất khoảng 14 ngày, với sự chú ý đặc biệt đến độ cao để tránh lũ lụt và tạo độ dốc để trứng không bị lăn ra ngoài.
Trứng nở sau ba tuần, và chim non ở lại tổ thêm 3 đến 4 tuần nữa. Trong thời gian này, cả bố mẹ đều săn mồi không ngừng nghỉ, mang về 50 đến 70 con cá mỗi ngày để nuôi dưỡng con non. Bói cá sông thường sinh sản ba lứa mỗi mùa, với mỗi lứa khoảng bốn quả trứng.
Những quan ngại về bảo tồn
Mặc dù được xếp vào nhóm Ít quan ngại theo Sách Đỏ Động Vật Có Xương Sống của Bồ Đào Nha, bói cá sông đang phải đối mặt với những mối đe dọa ngày càng gia tăng từ ô nhiễm nguồn nước, sự xáo trộn môi trường sống do du lịch, săn bắn và câu cá thể thao. Những hoạt động này làm giảm nguồn thức ăn và phá vỡ khu vực làm tổ, gây ra thách thức lớn đối với sự sinh tồn của loài chim này.
Thợ săn chuyên nghiệp
Kỹ năng săn mồi vượt trội
Dù có kích thước nhỏ bé, bói cá sông là một kẻ săn mồi xuất sắc. Nó có thể lao xuống nước với tốc độ 40 km/h và ngoi lên với một con cá trong mỏ chỉ trong hai giây. Với khả năng nhắm chính xác, nó có thể bắt mồi ở độ sâu hơn nửa mét dưới nước, ngay cả khi màng bảo vệ trong suốt che phủ mắt.
Chế độ ăn
Loài chim này chủ yếu ăn các loài cá nước ngọt nhỏ, nhưng cũng bổ sung chế độ ăn bằng côn trùng thủy sinh, lưỡng cư, động vật giáp xác nhỏ và tôm càng nước ngọt.
Bạn có biết?
- Bói cá sông có hơn 25 biệt danh, bao gồm "diều mương", "chim đâm cá","robin sông nhỏ", và "vua biển".
- Có thể phân biệt giới tính qua màu sắc mỏ: con đực có mỏ chủ yếu màu đen, trong khi con cái có phần dưới mỏ màu cam.
- Khi săn mồi, chim làm choáng con mồi bằng cách đập nó vào một bề mặt trước khi ăn.
- Vào mùa xuân, bói cá sông thường rất yên tĩnh và kín đáo.
Màu sắc rực rỡ, kỹ năng săn mồi tuyệt vời và hành vi thú vị của bói cá sông khiến nó trở thành một loài chim cuốn hút để quan sát và bảo vệ. Sự hiện diện của loài chim này là minh chứng cho vẻ đẹp của thiên nhiên và tầm quan trọng của việc bảo tồn môi trường sống cho các thế hệ tương lai.
