Nguồn gốc của ngày 20/11 bắt đầu từ năm 1953, khi một tổ chức quốc tế về giáo dục tại Liên hiệp quốc có tên gọi là Liên hiệp quốc tế các Công đoàn Giáo dục (FISE) ra đời.

Tại hội nghị lần thứ nhất tổ chức ở Vác-sa-va (Warsaw), Ba Lan vào năm 1949, FISE đã thông qua bản “Hiến chương các nhà giáo” với mục tiêu bảo vệ quyền lợi của những người làm nghề giáo trên toàn thế giới, đồng thời khẳng định sứ mệnh cao quý của nghề này trong việc mang lại tri thức và thúc đẩy phát triển cho nhân loại.

Sau khi tiếp nhận Hiến chương này, Hội nghị Liên hiệp quốc tế các Công đoàn Giáo dục đã quyết định lấy ngày 20/11 hàng năm là ngày quốc tế tôn vinh các nhà giáo.

Tại Việt Nam, sau khi đất nước giành được độc lập và giáo dục trở thành một ưu tiên hàng đầu, ngày Nhà giáo Việt Nam cũng được ra đời dựa trên sự kiện quốc tế này. Đến tháng 7/1956, Công đoàn Giáo dục Việt Nam quyết định chọn ngày 20/11 hàng năm làm ngày “Hiến chương các nhà giáo Việt Nam” nhằm tri ân và tôn vinh những đóng góp to lớn của các nhà giáo. Sau này, đến năm 1982, ngày 20/11 chính thức trở thành ngày Nhà giáo Việt Nam theo quyết định của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Từ đó, ngày 20/11 hằng năm trở thành ngày hội lớn của ngành giáo dục, là dịp để toàn xã hội bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với những người làm công tác giáo dục.

Trong suốt chiều dài lịch sử, Việt Nam có rất nhiều nhà giáo ưu tú đã không ngừng đóng góp cho sự phát triển của nền giáo dục nước nhà. Đầu tiên, phải kể đến nhà giáo Chu Văn An, người được xem là một trong những biểu tượng lớn của giáo dục Việt Nam. Chu Văn An không chỉ nổi danh với tài học vấn uyên bác mà còn nổi tiếng vì sự chính trực, thanh liêm. Ông từng là Thái học sinh (người đứng đầu Quốc Tử Giám), và từ bỏ vị trí này khi triều đình không nghe lời can gián của ông. Hình ảnh của Chu Văn An là hình ảnh của người thầy tận tụy, không màng danh lợi, luôn giữ vững nhân cách và đạo đức cao đẹp.

Cùng với đó, những nhà giáo ưu tú khác như Nguyễn Tất Thành (Chủ tịch Hồ Chí Minh) cũng đã có ảnh hưởng sâu sắc đến sự nghiệp giáo dục. Trước khi trở thành một lãnh tụ cách mạng, Hồ Chí Minh đã từng làm giáo viên, truyền dạy tri thức và tinh thần yêu nước cho thế hệ trẻ. Người luôn đề cao vai trò của giáo dục trong công cuộc kiến tạo đất nước, và chính điều này đã làm nền tảng cho nền giáo dục cách mạng hiện đại.

Gần đây hơn, Việt Nam còn có nhiều nhà giáo hiện đại đạt danh hiệu Nhà giáo Nhân dân, Nhà giáo Ưu tú - những danh hiệu cao quý được nhà nước trao tặng để ghi nhận những cống hiến xuất sắc. Trong số đó có những cái tên như Phó giáo sư, Tiến sĩ Văn Như Cương, người sáng lập Trường THPT Lương Thế Vinh và là tấm gương sáng cho các thế hệ học sinh. Hay Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Lân Dũng, một người vừa là giáo viên, vừa là nhà khoa học, đã không ngừng truyền cảm hứng cho học sinh, sinh viên trong lĩnh vực sinh học và khoa học đời sống.

Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 là ngày để mọi người ghi nhớ và tôn vinh công lao của những nhà giáo đã hy sinh vì sự nghiệp giáo dục, là ngày để xã hội tỏ lòng biết ơn đối với những người đã dốc sức cống hiến cho tương lai đất nước. Những tấm gương của các nhà giáo ưu tú không chỉ tạo nên giá trị giáo dục mà còn để lại bài học lớn về đạo đức và trách nhiệm, trở thành động lực để thế hệ trẻ hôm nay và mai sau phấn đấu trong sự nghiệp học tập và xây dựng đất nước.