Khi biến đổi khí hậu toàn cầu ngày càng gia tăng, tần suất và mức độ nghiêm trọng của thời tiết nhiệt độ cao và các đợt nắng nóng đang tăng lên. Những điều kiện thời tiết khắc nghiệt này không chỉ tác động đến môi trường mà còn ảnh hưởng mạnh mẽ đến sức khỏe con người.

Việc hiểu được tác động của các đợt nắng nóng đến cơ thể và xác định những nhóm người có nguy cơ là rất quan trọng để thực hiện các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Định nghĩa và tác động

Sóng nhiệt thường được định nghĩa là khoảng thời gian kéo dài của hiện tượng nóng bất thường, không chỉ vượt quá mức kỷ lục trong lịch sử của khu vực mà còn thường đi kèm với độ ẩm cao.

Sự kết hợp của nhiệt độ cao và độ ẩm cao khiến cơ chế làm mát tự nhiên của cơ thể—tiết ra mồ hôi—kém hiệu quả hơn, dẫn đến nhiệt độ cơ thể tăng lên và có khả năng gây ra một loạt các vấn đề sức khỏe.

Tác động đến cơ thể

1. Sốc nhiệt: Sốc nhiệt là một vấn đề sức khỏe phổ biến do đợt nắng nóng gây ra, đặc trưng bởi nhiệt độ cơ thể tăng đột ngột, da khô, nhịp tim nhanh và hỗn loạn.

Mức độ nghiêm trọng của các tình trạng liên quan đến nhiệt có thể biến đổi nhẹ là kiệt sức do nóng đến việc bị say nắng có thể đe dọa tính mạng. Say nắng là một tình trạng cực kỳ nguy hiểm có thể dẫn đến suy đa cơ quan và thậm chí tử vong.

2. Mất nước: Trong môi trường nhiệt độ cao, cơ thể sử dụng một lượng mồ hôi đáng kể để điều chỉnh nhiệt độ. Nếu lượng mồ hôi thoát ra này mà cơ thể không được bù đủ nước, tình trạng mất nước có thể xảy ra. Mất nước không chỉ gây khát mà còn có thể dẫn đến chóng mặt, mệt mỏi, nhịp tim nhanh và trong trường hợp nghiêm trọng là sốc.

3. Các vấn đề về tim mạch: Nhiệt độ cao gây thêm áp lực cho hệ thống tim mạch. Tim phải làm việc nhiều hơn để giúp làm mát cơ thể và việc tiếp xúc trong thời gian dài với nhiệt độ cao có thể làm tăng nguy cơ đau tim và đột quỵ. Nhiệt độ cao cũng có thể gây ra các cơn tăng huyết áp, đặc biệt là ở những người đã bị tăng huyết áp từ trước.

4. Các vấn đề về hô hấp: Sóng nhiệt thường đi kèm với tình trạng ô nhiễm không khí gia tăng, chẳng hạn như nồng độ ozone tăng cao. Điều này gây thêm áp lực cho hệ hô hấp, đặc biệt đối với những người bị hen suyễn hoặc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), có khả năng làm trầm trọng thêm các triệu chứng và dẫn đến các cơn cấp tính.

5. Ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ: Nhiệt độ cao có thể làm gián đoạn giấc ngủ, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ. Ngược lại, ngủ kém có thể làm suy yếu khả năng phòng vệ của cơ thể và làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Rủi ro đối với các nhóm người khác nhau

1. Người cao tuổi: Người lớn tuổi có khả năng điều hòa nhiệt độ cơ thể kém hơn và thường mắc các bệnh mãn tính hoặc dùng thuốc làm tăng nguy cơ trong điều kiện nhiệt độ cao. Tuyến mồ hôi của họ có thể kém hiệu quả hơn, khiến họ dễ bị say nắng hơn.

2. Trẻ em: Hệ thống điều chỉnh nhiệt độ của trẻ em chưa phát triển đầy đủ và chúng ít có khả năng thích nghi với đợt nắng nóng. Đặc biệt, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có diện tích bên ngoài lớn hơn so với khối lượng cơ thể và lượng mồ hôi, khiến chúng dễ bị mất nước hơn.

3. Người mắc bệnh mãn tính: Những người mắc các bệnh mãn tính như bệnh tim, tiểu đường hoặc bệnh hô hấp có nguy cơ cao hơn trong thời tiết nóng bức. Bản thân các tình trạng bệnh hoặc thuốc được sử dụng có thể ảnh hưởng đến quá trình điều chỉnh nhiệt độ và làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề liên quan đến nhiệt.

4. Người lao động ngoài trời: Những người làm việc ngoài trời, chẳng hạn như công nhân xây dựng và nông dân, thường xuyên phải tiếp xúc với nhiệt độ cao. Tiếp xúc trong thời gian dài với nhiệt độ cao có thể dẫn đến các vấn đề về sức khỏe nghề nghiệp hoặc làm trầm trọng thêm các tình trạng bệnh hiện có. Họ cần đặc biệt cảnh giác về việc bảo vệ cơ thể và nghỉ ngơi.

5. Nhóm dân số thiệt thòi về kinh tế: Những người có điều kiện kinh tế thấp hơn có thể không được tiếp cận với các thiết bị làm mát đầy đủ hoặc sống trong nhà ở kém chất lượng, khiến họ dễ bị ảnh hưởng nghiêm trọng hơn bởi các đợt nắng nóng.

Kết luận

Nhiệt độ cao và các đợt nắng nóng gây ra thách thức đáng kể đối với sức khỏe con người.

Bằng cách hiểu được tác động của các đợt nắng nóng lên cơ thể, xác định các nhóm người có nguy cơ và thực hiện các biện pháp phòng ngừa và ứng phó hiệu quả, chúng ta có thể bảo vệ sức khỏe của mình và những người khác trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Khi các mô hình khí hậu toàn cầu thay đổi, việc thích nghi và kiểm soát các đợt nắng nóng sẽ trở thành vấn đề sức khỏe cộng đồng quan trọng trong tương lai.