Sa mạc là một trong những khu vực khô hạn nhất trên Trái Đất, thường có lượng mưa hàng năm rất ít.

Tuy nhiên, khi trời đột nhiên mưa trong thời gian dài ở sa mạc, hậu quả có thể cực kỳ nguy hiểm cho cả hệ sinh thái và xã hội loài người.

Trước hết, mưa kéo dài ở các khu vực sa mạc có thể ảnh hưởng đáng kể đến môi trường tự nhiên. Hệ sinh thái sa mạc thích nghi độc đáo để tồn tại trong điều kiện cực kỳ khô hạn, với cả thực vật và động vật đều dựa vào môi trường khắc nghiệt này để sinh tồn.

Ví dụ, nhiều loài thực vật sa mạc đã tiến hóa để tích trữ nước trong lá dày và hệ thống rễ sâu, cho phép chúng tồn tại trong thời gian dài mà không cần nước. Một số loài động vật, chẳng hạn như các loài sống về đêm, giảm thiểu mất nước bằng cách chỉ hoạt động vào ban đêm.

Khi mưa kéo dài phá vỡ sự cân bằng mong manh này, nó có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Độ ẩm quá mức có thể khiến thảm thực vật bị thối rữa, làm hỏng rễ và dẫn đến cây chết.

Cấu trúc đất tơi xốp ở sa mạc, thiếu chất hữu cơ và thảm thực vật, đặc biệt dễ bị xói mòn. Mưa lớn có thể gây ra xói mòn đất nghiêm trọng, rửa trôi lớp đất mặt giàu dinh dưỡng và biến đất thành vùng đất hoang cằn cỗi.

Sự thoái hóa đất này càng hạn chế khả năng duy trì sự sống của hệ sinh thái, làm trầm trọng thêm tình trạng khắc nghiệt vốn có của sa mạc.

Ngoài tác động đến môi trường, lượng mưa kéo dài ở các vùng sa mạc còn gây ra mối đe dọa nghiêm trọng đối với các khu định cư của con người. Nhiều cộng đồng sa mạc được đặt một cách có tính toán trên vùng đất cao hoặc cồn cát để tránh nguy cơ lũ quét, vốn là những sự kiện hiếm gặp nhưng có khả năng tàn phá.

Tuy nhiên, lượng mưa kéo dài có thể chôm vùi các biện pháp phòng thủ tự nhiên này, khiến các con sông và lòng sông khô cạn nhanh chóng tràn bờ, thường dẫn đến lũ quét. Những trận lũ này có thể đặc biệt tàn phá, làm hư hại nhà cửa, đường sá và đất nông nghiệp, đồng thời gây ra những rủi ro đáng kể cho tính mạng con người.

Các sự kiện lịch sử, chẳng hạn như trận lũ năm 2008 ở Fujairah và Ras Al Khaimah ở Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, là lời nhắc nhở rõ ràng về những nguy hiểm do lượng mưa lớn bất ngờ gây ra ở các vùng sa mạc.

Những trận lũ này đã khiến hàng chục người tử vong, hàng trăm người bị thương và thiệt hại kinh tế đáng kể, làm nổi bật tính dễ bị tổn thương của các cộng đồng sa mạc trước những sự kiện như vậy.

Nông nghiệp, mặc dù bị hạn chế ở các vùng sa mạc, là một lĩnh vực khác phải chịu tác động của lượng mưa kéo dài. Ở một số ốc đảo và khu vực được tưới tiêu, nông dân dựa vào nước ngầm và lượng mưa ít ỏi để trồng trọt và chăn nuôi.

Tuy nhiên, thời gian mưa kéo dài có thể khiến mực nước ngầm dâng cao quá mức, dẫn đến đất bị nhiễm mặn. Độ mặn tăng lên của đất có thể khiến đất nông nghiệp kém năng suất hoặc thậm chí cằn cỗi, làm giảm năng suất cây trồng và ảnh hưởng đến sinh kế của những người phụ thuộc vào nông nghiệp.

Hơn nữa, mưa lớn có thể làm xói mòn lớp đất mặt màu mỡ, tước đi các chất dinh dưỡng thiết yếu của đất và làm giảm năng suất nông nghiệp. Đối với các cộng đồng sa mạc dựa vào nông nghiệp làm nguồn thu nhập chính, những thay đổi này có thể gây ra hậu quả kinh tế và xã hội tàn khốc.

Cuối cùng, lượng mưa kéo dài ở sa mạc cũng có thể làm trầm trọng thêm sự lây lan của các dịch bệnh. Các khu vực sa mạc thường ít bị một số loại sâu bệnh nhất định do khí hậu khô hạn.

Tuy nhiên, lượng mưa kéo dài có thể tạo ra nước đọng, tạo điều kiện cho muỗi và các vật trung gian truyền bệnh khác sinh sôi. Điều này có thể dẫn đến bùng phát các dịch bệnh như sốt rét và sốt xuất huyết, gây ra những rủi ro đáng kể cho sức khỏe cộng đồng.

Hơn nữa, độ ẩm và hơi ẩm tăng cao có thể thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn và nấm, làm tăng khả năng nhiễm trùng và bệnh tật ở người dân.

Cơ sở hạ tầng y tế ở các vùng sa mạc có thể không được trang bị để xử lý các đợt bùng phát dịch bệnh đột ngột, dẫn đến căng thẳng cho các nguồn lực y tế và nguy cơ gia tăng đối với sức khỏe cộng đồng.

Sự cân bằng mong manh của các hệ sinh thái sa mạc có thể dễ dàng bị phá vỡ do độ ẩm quá cao, dẫn đến xói mòn đất và mất thảm thực vật.

Để giảm thiểu những rủi ro này, các nhà khoa học và kỹ sư cần phát triển các hệ thống kiểm soát lũ lụt và thoát nước hiệu quả, và các chính phủ cần đầu tư vào các chiến lược phòng ngừa và ứng phó thảm họa.

Ngoài ra, cần nâng cao nhận thức và hỗ trợ cho những nhóm dân số dễ bị tổn thương sống ở những khu vực này, đảm bảo họ có đủ nguồn lực và khả năng phục hồi để chống chọi với những thách thức do các sự kiện khí hậu bất ngờ gây ra.